Trabzon’da Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği Başkanı Ahmet Hamdi Gürdoğan, bu sistemin doğru bulduğunu kabul edip sistemi uygulayan firmayı hedefine aldı.
“Neden Trabzon’da bir firma değilde İstanbul’a bir firma…” gibi eleştirilerini gündeme taşıdı.
Rusya ile yapılan ihracatı kolaylaştırmasında hatta 3 kat artmasına neden olan bu sistemi uygulayan yani kısaca, malı kontrol eden, evrak hazırlayan, danışmanlık hizmetleri veren, ürün kontrolü yapan, ihracatçıya hizmet veren, Rusya ile gümrükte evrak iletişimini sağlayan Favor Trans, Trabzon’da hedef haline geldi.
Bunun nedenlerini ve bu sistemi Favor Trans sahibi Cumali Varer’e sordum…
Bakın ne cevaplar verdi;
AHMET BEY KENDİNE İŞ ÇIKARTMAYA ÇALIŞIYOR
Bu sistemle ilgili Ahmet bey size neden eleştiriyor?
Bizim Ahmet Bey kendine iş çıkartmaya uğraşıyor. İhracatçıların bir sorunu yok! Aksine Rusya’ya yönelik ihracat yapan firmaların lehine bir faaliyet yürütüyoruz.
Nasıl iş çıkartmaya çalışıyor?
Biz Ahmet Beyle 1 sene evvel görüştük.
Sürmene Çamburnu Tersanesi için. O zaman Çebiler almadan evveldi. Bana, “İhracatçılar birliği olarak, Favor Trans ile birlikte Rusya’ya yönelik lojistik merkez limanı oluşturma amacıyla tahsisini isteyelim” teklifinde bulundu.
O’ndan sonra orayı araştırdık. Burayı Çebiler alacak diye bir intiba oluştu.
Ayrıca Trabzon Limanı boş dururken, devletten Çamburnu’nun tahsisini istemek sürdürülebilir ve verimli bir proje olmazdı.
Trabzon Limanı tam aktif olarak çalışmadığını görünce bu girişimden vazgeçtik. Trabzon Limanı gibi koca bir liman yüzde 20 kapasiteyle çalışırken, yeni bir limanın tahsisini istemek mantıklı olmazdı. Bu sebeple bu teklifi olumlu karşılayamadık.
Ben doğma büyüme Rize’liyim. Doğu Karadeniz’de ticaret hacminin artmasını ben de isterim. Ancak geri dönüşü olmayan bir yatırım istemek mantıklı değildi.
Hatta bu konuyu Sayın Bakanımız Hayati Yazıcı Bey’e de arz ettim, görüşünü aldım. Trabzon Limanı tam kapasitede çalışıyor mu ki, yeni bir liman ihtiyacı doğdu dedi.
Ne alakası var bununla diğer konunun?
Böyle braktık biz bu işi… Sanırım Ahmet Bey biraz gönül koydu..
BU BİR DEVLET PROJESİDİR
Biraz sistemden bahsedebilir misiniz?
Kısaca Türkiye’den Rusya’ya yapılan ihracatın akılcı bir proje ile kayıt altına alarak, ticaretin basit, güvenli ve hızlı bir şekilde yürütülmesi ve böylelikle ihracat hacminin artırılmasını sağlayan bir sistemdir. Bu bir devlet projesidir. Basitleştirilmiş Gümrük Hattı (BGH) sisteminin hukuki dayanağını, 18 Eylül 2008 tarihinde imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Müsteşarlığı ile Rusya Federasyonu Federal Gümrük Servisi Arasında Gümrük İşlemlerinin Basitleştirilmesine İlişkin Protokol” oluşturuyor.
Bu sistem olmadan önce nasıldı?
Kayıt dışı ticaret vardı. “Bavul ticareti” veya “kargo” adıyla anılan yasa dışı yollarla yapılıyordu, eksik evrak veya kontrolsüz şekilde çeşitli biçimleri var bu yolların. Türkiye’den Rusya’ya BGH sisteminden önce bu yolla 8 milyar dolarlık tahmini kaçak yük gidiyordu. Bu yollarla giden ürünlerin bir çoğu yasa dışı işlem gördüğü için ihracatçılarımız mağdur oluyor, zorlukla kazandıkları müşterilerini kaybediyorlardı.
En fazla nerede var?
İstanbul’dan daha çok yapılıyor.
Sıkıntı nerede başlıyor?
Evrakta eksiklikten dolayı Rusya’da ofsayta düşmüş oluyorsun. Tabi ben kimse için bunu yaptı demiyorum. Sadece yaşananlardan örneklerle genel olarak anlatmaya çalışıyorum sorunu.
Rus Hükümeti ile Türkiye arasında oluşturulan bu Basitleştirilmiş Gümrük Hattı’nın amacı nedir?Bu hattın amacı şudur; Türkiye’den Rusya’ya gidecek olan mal Türkiye’de Rus gümrüğü adına kontrol edilecek!
Malın düzgün bir şekilde evraklarının hazırlanması, Rus devletinin istediği şekilde evrakların düzenlenmesi sağlanacak.
“Rus gümrük mevzuatının istediği şekilde” hazırlanan evraklar, Form-A adıyla elektronik ortamda sırasıyla TİM – Gümrük ve Ticaret Bakanlığı üzerinden Rus Gümrüğü ile paylaşılıyor. Özel bir bilgisayar yazılımı yardımıyla.
İşte bu noktada bilgisayar ortamında evrak Rus gümrüğüne düştüğü anda;
Özel kodla, Rus gümrüğü bize bir cevap veriyor ‘uygundur’ yada ‘değildir’ diye… Uygun olduğu takdirde FORM-A belgesi onaylanan ihraç malı sevkiyata çıkıyor. Değilse, gerekli düzeltmeler için ihracatçılarımızla iletişime geçiyor, uygun hale getirmesi için yardımcı oluyoruz.
Her şey içinde detaylar, ek evraklar var.
Evraklar taranarak yollanıyor, eksiksiz!
Yani işlemleri kolaylaştırıyorsunuz ihracatçı adına..
Aynen öyle! Biz ihracatçı adına evrakları uygun resmi bir şekle sokuyoruz. Rus gümrüğü adına Türkiye’de kontrolü yapılan ve evrakları hazırlanan ihraç malının, Rus gümrüğünde kontrol edilmesine gerek kalmıyor. İhracatçılarımız zamandan ve maliyetlerden kazanıyorlar.
İhracatçılarımızı bu yeni güvenli sistem hakkında tek tek bilgilendiriyor, teşvik ediyoruz.
Bu sistemin sunduğu hızlı, güvenli ticaret ve referans fiyatı muafiyetinin getirdiği avantajla Rusya pazarında rekabet gücünü artırıcı yönlerini anlatıyor, ikna ediyoruz.
Mallar tarafımızdan kontrol edilip, gerekli evraklar Rusya’ya gönderilip onay alındıktan sonra, ihracatçımız malını sevk ediyor. İhtiyaç duyarsa burada ve Rusya’da lojistik hizmeti veriyoruz. Rusya gümrüğüne giren malın sadece etiket ve gönderdiğimiz evrakla karşılaştırılması yapılıyor. Ve aynı gün mal gümrükten çıkıp alıcıya teslim ediliyor. Rusya’daki brokerlik hizmetleri, Rusya tarafından yetkilendirilmiş güçlü Rus partnerimiz tarafından yapılıyor. Bu kadar basitleştiriyoruz aradaki bürokratik işlemleri. Hem ihracatçı için kolaylık oluyor hem de Rus yetkililer rahatlıyor.
Evrak eksikti gibi buna benzer farklı sorunların yaşanmasının önüne geçiliyor.
SADECE TESADÜF
Bakan bey Rizeli, sizde Rizeli’siniz. Bu bir tesadüf mü?
Rizeli olmam sadece ve sadece bir tesadüf..
Bu konuyu Bakan Bey sordu mu? (Ahmet Bey’i kastediyor)
Evet defalarca sordu. Oturduk konuştuk. Her şeyi anlattım. BGH Bakan Beyin ve ekibinin inisiyatifiyle uygulanıyor. Bu uygulamayla neler yapıldığını her 3 ayda bir raporluyoruz, bizzat Bakan Bey’e rapor sunuyoruz. Trabzon’da liman tahsisi ve ihracatçıların sorunu bütün Türkiye’de olduğu gibi tabi ki Bakan Bey ile paylaşıyoruz.
BGH sisteminin aksaklıklarını ve iyileştirilmesi için yapılması gerekenleri Bakan Bey’e arz ediyoruz. Bu sistemin en iyi şekilde yürüyebilmesi için ihracatçılarımızın işlerinin kolaylaştırılması için Bakan Bey’in etkin bir faaliyet yürüttüğünü söyleyebilirim.
Neden bu kadar eleştiri alıyorsunuz?
Türkiye’de şöyle bir algı var; yolun önünde duruyorlar, para kesiyorlar. Hayır.
Bu sistemin yapılmasında elimizi taşın altına koyan biriyiz biz…
Yapı hantaldı Türkiye’de ..
Bunu bir özel şirketin yapması lazımdı!
Sistemin kurulması, yazılım sisteminin oluşturulması, 60 tane adamın bu sistem için eğitilmesi böyle onlarca detayı profesyonelce aylarca uğraşarak oturttuk.
Bu sistem böyle oluştu.
Köprünün başına koydular Cumayı para kesiyor sanıyorlar!
İhracatçıların günlerce uğraştığı, zaman kaybettiği 16 evrakını profesyonel ekibimiz hazırlıyor.
Rusya bu sistemi Türkiye’ye hiç şikayet etti mi?
Neden etsin ki, bu sistemi isteyen Rusya. Rusya bu sistemle vergi kaybını, rüşveti ve kara para trafiğini engellemek istiyor.
Bu sistemin kurulması nasıl oldu?
Çok riskli iş yapıyoruz. Sırf bu sistemi oluşturmak için mesela 4-5 milyon dolar yatırım yaptım. Sistem oturunca, ileride kazanacağız diye çalışıyoruz..
Bu sistemle ihracatımız 3 kat arttı! Trabzon’da ne yazık ki ihracat yok Rusya’ya.. Sochi ticarete kapatıldı. Gemiler Samsun’a kaydı. Yine de biz Trabzon’da büro açtık, ekip kurduk. Buradan BGH üzerinden vereceğimiz hizmetler için hiç bir bedel talep etmeyeceğimizi de söyledik. Yeter ki Trabzon’dan ihracat yapılsın.
Bu konuyu DKİB Başkanı Ahmet bey devamlı gündemde tutuyor ama..
Bence Ahmet kendine istiyor. Bunu Türkiye İhracatçılar Meclisi Kabul etti.
Başka bir firmaya da yetki verilsin rekabet artsın, hizmete kalite gelsin diyor ama.. Benle ne rekabet edeceksin! Trabzon’dan mal yok ki.. Yapamayacağı bir yetkiyi istiyor.. Sürekli Doğu Karadeniz Bölgesindeki ihracatçılarımızın sorunları olduğundan bahsediyor ama bu sorunların neler olduğunu, kimler olduğunu hiç belirtmiyor. Ne kendisi ne de sorunu olan herhangi bir ihracatçı bizimle iletişime geçmedi ki sorununu çözmede yardımcı olabilelim.
