Doğu Karadeniz yöresinde resmi rakamlarla 767 bin dekar alanda 200 binin üzerinde üretici çay tarımı yapıyor. Yılda 1 milyon ile 1 milyon 200 bin ton arasında değişen yaş çay üretiminden 200-220 bin ton civarında kuru çay elde ediliyor.

Geçen yıl alım

fiyatı 88,5 kuruş taban fiyat, 11,5 kuruş da destekleme primi olmak üzere 1 lira olarak açıklanan yaş çay fiyatı, bu yıl ise 98 kuruş taban fiyat, 12 kuruş da destekleme primi olmak üzere 1,10 lira olarak belirlenmişti.

Yaş çay sezonu genellikle Mayıs ayında başlayıp Ekim ayında sona eriyor.

-ÇAYÜDAD Başkanı Mavi-

Çay Üreticileri Dayanışma Derneği (ÇAYÜDAD) Başkanı Mustafa Mavi, Aa muhabirine yaptığı açıklamada, yaş çaya verilen fiyatı yeterli bulmadıklarını, özellikle destekleme priminin son yıllarda hemen hemen aynı kalmasının üreticiyi mağdur ettiğini söyledi.

Üreticilerin her zaman çayını öncelikle ÇAYKUR'a vermeye çalıştığını, ÇAYKUR'daki kontenjanını doldurduktan sonra kalan çayı özel sektöre verdiklerini anlatan Mavi, "Özel sektör üreticiden yaş çayı peşin adı altında oldukça düşük fiyata alıyor. ÇAYKUR satın aldığı yaş çayın bedelini hemen ertesi ay ödüyor. Bu da bizleri mutlu ediyor. Özel sektör ise fiyatı fırsatçı politikalarla 60-65 kuruşa kadar indiriyor. Üretici çayın elinde kalmaması için bu fiyata da olsa çay vermek zorunda kalıyor. Hatta bazı özel sektör firmaları kömür gibi ürünlerle çayı takas yapıyorlar. Bazı firmalar da üreticilere aldığı yaş çayın bir bölümünü para yerine kuru çay olarak veriyor. Bu da üreticinin çayını daha düşük fiyattan satmış olmasına neden oluyor" dedi.

Mavi, bu yıl havanın genellikle yağışlı ve soğuk olduğunu, bu nedenle özellikle üçüncü sürgünde rekoltenin düştüğünü kaydederek, "Birinci sürgünde çayın geç ve bölge genelinde bir anda gelmesi, yoğunluk yaşanmasına neden oldu. ÇAYKUR'un kotayı arttırması, üreticinin de kotasını doldurmak için ürününü bekletmesi sonucu ikinci ve üçüncü sürgün geç döneme kaldı. Normal olarak başlasa şu anda sezonun bitmiş olması gerekirdi" diye konuştu.

-Çay bahçelerinin yenilenmesi düşüncesi-

Mustafa Mavi, çay bahçelerinin yenilenmesi yönünde bazı düşünceler olduğunu, bu konuda dernek olarak toprak altından kesim projesini hazırladıklarını anlatarak, şunları söyledi:

"Kök budama modeli ile çaylıkların budanarak gençleştirilmesi sağlanabilir. Hazırladığımız projeyi ilgili makamlara sunduk. Projemiz önümüzdeki dönemlerde uygulanacak projelerden birisi olacaktır. Çünkü çaylıkların tamamen sökülüp yeniden dikilmesi, bölgemizin coğrafi yapısına uygun değil. Böyle bir çalışma eğimli arazilerde heyelan tehlikesini ortaya çıkartabilir. Ancak düz arazilerde erkenci klonların dikilmesi ile çay sezonunun erken başlaması, böylece izdiham yaşanmaması ve dördüncü sürgünün yapılması mümkün olabilir. Böyle bir projeyi destekleriz."

Son 17 yıldır devam eden üstten budama projesinin geçen yıl sona erdiğini anımsatan Mavi, "Ancak sanıyorum bu yıl da budama projesi devam edecek. Ama üstten budamanın artık fayda vermeyeceğini düşünüyorum. Çünkü verim düşmeye başladı. Üretici sadece ÇAYKUR'a çay verebilmek için budama yapmaya devam ediyor, faydası olduğu için değil" dedi.