CHP Trabzon Milletvekili Haluk Pekşen, Cengiz Holding’e bağlı Eti Bakır A.Ş tarafından kurulacak gübre fabrikası için teşvik verilmesi hakkında basın açıklaması yaptı. Pekşen, “Türkiye’nin yıllık üç milyon ton gibi çok büyük bir miktarda gübre açığı vardır. Bu nedenle gübre fabrikalarına yönelik yatırım yapılması ve teşvik verilmesi herkes tarafından beklenen ve desteklenen bir konudur.
Bu tür yatırım yapacak herkese devletin teşvik vermesi ve destek olması önemlidir.
Burada tartışma konusu yapılan yatırım ya da yatırımın içeriği değildir. Buradaki temel sorun yatırıma konu olan teşvikin kapsamı, büyüklüğü ve miktarıdır. Neyi içerdiği, kapsamı tam ve açık olarak belli olmayan ve doğrudan vatandaşın cebine elini uzatan bir teşvik söz konusudur.
Dünyanın en pahalı gübre fabrikaları 50 milyon dolar civarında bir maliyetle kurulabilmekteyken Cengiz Holding’e verilen teşvik 2 milyar 884 milyon TL yani neredeyse 1 milyar dolara yaklaşmaktadır” ifadelerini kullandı.
Pekşen, yazılı açıklamasına, “Bu teşvikte dikkat çeken diğer bir husus da yatırımcıya verilecek teşvikin oranı. Böyle şaibeli bir şirkete yüzde 130 oranında teşvik veriliyor. Cengiz Holding 100 TL yatırım yapacak ancak devletten teşvik olarak 130 TL alacaktır. Milletin 30 TL’si devletin kasasından alınıp Cengiz Holding’in cebine koyulacaktır. Bu şekilde vatandaşın vergileri bir şirkete aktarılmaktadır. Bu durumun bir izahı yoktur.
Ayrıca Devlet, Cengiz Holding’e Gümrük Vergisi muafiyeti, KDV istisnası, KDV iadesi, yüzde 100 kurumlar vergisi indirimi, azami tutar olmadan 10 yıl boyunca sigorta primi desteği ve 250 milyon TL’yi aşmamak üzere kredi kullanım tarihinden itibaren 10 yıl faiz desteği de verecektir.
Burada şunu vurgulamakta fayda var ki, yatırıma hiçbir itirazımız yok, hatta bu yatırım desteklenmesi gereken bir yatırımdır. Ama yatırım teşviki üzerinden hazine kaynaklarına el atılmış, milletin parası Cengiz Holding’e aktarılmıştır. Hazinenin 2 milyar 884 milyon TL’si Cengiz Holding’e aktarılmıştır.
Yapılan yatırımın toplam miktarının ne kadar olduğu belli değildir. Çünkü halktan gizleniyor. Bu yatırım teşviki kamuoyuna açık, şeffaf ve teknik olarak tüm yönleriyle anlatılmadan, adeta kapalı kapılar ardında ve birçok soru karanlıkta bırakılarak yapılmaktadır.
Bu tür yatırımlar AR-GE ve yüksek teknoloji gerektiren bir yatırım modeli değildir. Dünyanın her tarafında neredeyse aynı biçimde üretim yapılan bir sistem vardır.
Yıllık üretim kapasitesi 80-100 bin ton olan bu tür fabrikaları dünyanın her köşesinde 25 milyon dolara kurabiliyorsunuz. Bölgesel bir gübre fabrikasının kapasitesi zaten bundan fazla olamaz. Yıllık üretim kapasitesi iki katına çıkarılarak yılda 200 bin ton üretim yapılsa bile kurulum maliyeti 50 milyon doları aşmamaktadır.
Cengiz Holding gibi kamuoyunda şaibe barındıran bir şirkete bu büyüklükte bir teşvik verilirken; ne miktarda bir yatırım yapacaktır, bu yatırım kim tarafından denetlenecektir, tesis büyüklüğü ve üretim kapasitesi ne kadar olacaktır, kurulacak tesisin fizibilite raporu ve teknik rapor mevcut mudur gibi soruların kamuoyunun aydınlatılması açısından acilen cevaplandırılması gerekmektedir” diyerek bitirdi.
