Yurtdışında yaşamaya başlayan yurttaşlarımız, adreslerini yurtdışına aldırmada, hep geçikirler.

Eğer yurtdışında konsolosluklarda bir işleri olursa, yurtdışındaki adreslerini burada belirttiklerinde adreslerinin kaydı yurtdışında gözükür ki bu da biraz oradaki memurun becerikliliği ile olur.

Eğer vatandaşın konsolosluk da işi olmazsa ki bu da yıllarca sonra olabilir adresinin değişikliği mümkün olmaz; doğan çocuklarını kaydettirmeyenler var çok çifte vatandaş olanlardan (Yine Finlandiya'da bunun için kampanya başlattım ki yüzlerce kayıtdışı çocuk var böyle T.C. Vatandaşı olacak anne veya babası nedeniyle).

Yani bizim vatandaş “adres değişikliği yaptıracağım” diye konsolosluğa gitmez.

Konsolosluğa gitmek zaten stresli bir iş. Çünkü gidenler “Allah, düşürmesin bir daha” deyip, çok ayrılmışlardır ve bunu duyan gariban vatandaş da hep çekinir gitmeye.

Yine yurtdışında Anayasa Değişikliği Halkoylaması için oy kullanma olacak ve vatandaşa Yüksek Seçim Kurulu (YSK) sayfasından oyunu yurtdışında kulanıp-kullanamayacağını sorgulaması öneriliyor ki burada muhtarlıklar da, yok.

Yurtdışındaki tüm vatandaşlarımız sanki internet kullanabiliyorlar da, sorgulamalarını internetten  yapabilecekler.

YSK sayfasından sorgulamasını yapan yurtdışında yaşayan vatandaş, adresinin Türkiye'de olduğunu görünce ne yapacak?

Kendisine en yakın bir konsolosluğa gitmesi gerek.

Finlandiya, İsveç, Norveç, Kanada, ABD, Ç,n, Hindistan, Rusya gibi ülkelerde vatandaşın 1 000 km uzaklıktan bunu yapmak için seyahat etmesi bile gerekebilir.

Ortalama 200 km seyahat ise her ülkede vardır.

Ne yapacak vatandaş?

Adresinin yaşadığı ülkede olduğunu konsolosluğa gidip, beyan edecek. Basit bir işlem.

“E-Devlet şifresi”yle bunu halletmek mümkün değil mi?

Finlandiya'da bunu internetten yapmanız mümkün ki artık herşey internete kaydırılmış durumda.

YSK bunu yapmak için bir link koysa, vatandaş bu linki tıklasa ve E-Devlet şifresini girip adres değişikliğini yapsa olmaz mı?

Ya da konsoloğluğa yurtdışında bulunduğu şehrin nüfus idaresinden aldığı adresini gösterir resmi belgeyi posta ile veya e-maille gönderse, memurlar bu vatandaşın adres değişikliğini yapsalar olmaz mı?

Konsolosluk görevlileri bulundukları ülkelerin posta idaresiyle bile işbirliği yapsalar bu adresin gerçekliliğini kontrolde zorlanmazlar.

Finlandiya'da vatandaşımız telefon faturasını bile konsolosluğa faks veya maille gönderse, o faturadan vatandaşın adresinin gerçek olup olmadığını anlayabilirsiniz ki bende de istediğim kişinin adresi gizli değilse, adresini bulmak için şifre bile var normal bir kişi olarak.

Bunun sayesinde 2012 Helsinki Belediye Meclisi Seçimleri ve 2015 Milletvekili Seçimleri'nde, Helsinki'de yaşayan yurttaşlarımızın adreslerine ulaştım ve hepsinin evlerine adaylığımla ilgili mektup gönderdim (Ak Parti'ye de tavsiye ettim bu buluşumu ve 1 Kasım 2015 seçimlerinde yurtdışındaki seçmenlerin evlerine mektup gönderildi).

İlâveten 9 Nisan 2017'de yapılacak  Helsinki Belediye Meclisi Seçimleri'nde yine aday olacağım. Parti'den “Helsinki'de 1800'e yakın yurttaşımızın yaşadığını” söylediler ki hemen kontrol etmişler.

Yani Batı ülkelerinde birisinin adres bildiriminin doğru olup-olmadığını kolayca kontrol edebilirsiniz.

Bunu bırakın resmi bir görevlinin normal bir vatandaş olarak aldığınız şifre ile bile kontrol etmeniz mümkün.

Bana Türkiye'den “Yakup Yılmaz, Helsinki-Finlandiya” diye bir mektup gönderseniz, adresi yazmasanız bile o mektup beni bulur. Sistemleri mükemmel.

Şimdi YSK yurtdışından habersiz olduğundan, hâlâ hantal sistemle, yurtdışındaki vatandalarımızı yüzlerce kilometre uzaklıktan bir adres değişikliği için yollara dökecek, hem zamanını hem de parasını harcatacak. Bu vatandaşlarımız da “Demokrasi aşığı” olarak tüm bu zahmetlere katlanacaklar! 

Ondan sonra da yine seçim günü o yolu bir daha katedecekler ki bir oy atabilsinler..

Bu arada bizim Helsinki Büyükelçiliği, yurtdışındaki adres değişikliğinde geçikmiş olanlara para cezasından bahsetmemiş duyurusunda. İsveç'teki Stockholm Büyükelçiği ise; adres değişikliğinizi 20 gün iş içinde yapmamışsanız ki bunu kimse yapmamıştır; 100 SEK ceza da ödenileceğini de belirtmiş.

Uzun yolu ve masrafları yap, bir de ceza öde. Ailecek de iyi bir masraf.

Sonuçta oy kullanacaksın.

1980 öncesi kuyruklarda vatandaşlar perişan oluyorlardı, mallar karaborsada idi. Zamanın Maliye Bakanı İsmet Sezgin “Az yiyin, az giyin, az harcayın” diyordu vatandaşlar sitem edince. Bir karikatürde ise bir vatandaş boynuna ipi atmış; “Kısaca az yaşayın diyor” diyerek intihar etmek üzere gözüküyordu.

YSK, kısaca “oy atmayın” diyor yurtdışındakilere.

Yurtdışından önerilerimi önceden YSK'da bulunan Şeref Malkoç Bey'e iletiyordum ve sağolsun işbirliği ile birçok şeyi halletmiştik 1 Kasım 2015'ten önce.

Şimdi, Şeref Malkoç Bey, daha yukarılara gitti. YSK'da ulaşacağım kişi yok.

Şimdi işin daha başında iken önerilerimi yine yazdım.

Çaldık göle yine mayayı Nasreddin Hoca'nın torunu olarak ki belki biri dikkate alır çok geç olmadan.

Yapılacak iş zor değil.

Vatandaş, oturduğu şehirden adres değişikliğini 26 Şubat 2017'ye kadar kolayca yapabilir ki bunun birçok yolunu yukarıda açıkladım.

Konsoloslukların işi de böylece daha kolaylaşır.

“Hallettik Yakup Bey” mesajı Trabzonlu Hemşehrim Şeref Malkoç Bey'den gelmeyecek ama inşallah başka yerden gelir.

Bizim diplomatların kafası da pek böyle şeylere pratik çalışmadığından, bulundukları ülkelerden de bihaber olduklarından benim gibi pratik çözümleri üretemezler.

Bu arada 9 Nisan 2017'de  Finlandiya'da Belediye Meclisi Seçimleri de var. Helsinki'de aynı gün Türkiye'deki referandum için oy atma günü de konulmuş. Yani iki seçim çakışmış.

Bence 7-8 Nisan 2017 Cuma ve Cumartesi günleri Finlandiya'da referandumda oy atma günü koyulması daha iyi olurdu ki Finladiya'daki vatandaşlarımızın çoğu restoran işinde çalıştıklarından ve haftasonları en yoğun iş günleri olduğundan, bari Cuma günü yüzlerce kilometre uzaktan gelip oylarını da, atarlardı.

Maalesef, diplomatlar böyle bilgileri YSK'ya da iletmezler. Bir de kendileri için en kolayı neyse ona göre düzenleme yaparlar.

Şu konuyu da burada belirteyim; Yurtdışındaki vatandaşlara bildirim yaparken artık çağdaş yöntemleri kullanalım.

Whatsapp gibi bedava internetten telefonlara mesaj göndermenin yanında Finlandiya gibi GSM operatörlerinde mesajlar sınırsız ve ücretsiz olan ülkeler de var.
Vatandaşlarımızın ceb telefonları Büyükelçiliklerde var. Olmayanları da kayıt etsinler.
Tek bir mesajla yurttaşlarımız YSK'nın en son duyurusu için bilgilendirilebilir. Sonradan da oy kullanılacak yerin adresi ile herhangi bir durumda ise diğer bilgilendirmelerde de yapılabilir.
En pratik yol bu ki başka bildirimlerde de yurttaşlara ulaşmanın en kolayı.
Mesaj gitmeyenler de etrafındakilere ulaştırırlar.
Devletimiz hala daha hantal yapılanmadan kurtulamadı.
Facebook sayfaları da zorlama ile oluşturuldu ama etkin değil ki interneti kullanmayan çok kişi de var.
En kolayı, ceb telefonu veya whatsapp ile toplu mesaj ki maille de aynı mesaj gönderilebilir topluca.
Bazan Türkiye'de Cumhurbaşkanımız veya Emmniyet Teşkilatı tarafından gönderiliyor ya böyle mesajlar halka.

Yurtdışında da herhangi bir durumda yurttaşlarımızı da böylece bilgilendiriniz.
Önceki yurtdışındaki oy kullanmalarda YSK hatalarından yola çıkarak yaptığım uyarı ve tahminlerimde yanılmamıştım.
Yurtdışı seçmene yönelik yine aktif bir bildirim yok.
Nerden mi biliyorum?
YSK'nın "Yurtdışı Seçmen Sorgulama" sayfasına giriyorum ve sorgulama sayısının çok düşük olduğunu görüyorum ki bunu 2014 Cumhurbaşkanlığı ile 2015 yıllarındaki Milletvekilleri Seçimleri'nde de takip ederek uyarmıştım.
3 milyon yurtdışı seçmeni var.
Adresleri Türkiye'de gözükenlerle ve katıyıtdışı gençlerle bu sayı daha da yükselecektir.
Öncelikle yurtdışı seçmeni organize edip, interneti de kullanamayanlara da yardım edip, bu sorgulamayı yapmak gerek.
Adresi Türkiye'de gözükenlere de bu adres değişikliğini yaptırmak gerek.

Biran önce adreslerini 26 Şubat 2017'ye kadar değiştirmeliler ki referandumda oy kullanabilsinler yurtdışında.
Yaz ayları olsa bazıları Türkiye'de tatilde olurdu da oy kullanırlardı ama şimdi herkes yurtdışında.
Finlandiya'da da, yaşayıp da adresi yurtdışında gözükmeyenler var ve bu arkadaşlar 16 Nisan 2017'daki referandumda Helsinki'de oy kullanmak istiyorlar.

Ben Finlandiya'da yaşayanları bilgilendirmek için elimden geleni yapıyorum.

Konsolosluk Finlandiya'nın en güneyinde ve Helsinki'de.
Vatandaş 1300 km yukarıda da yaşıyor olabilir, gerektiğinde adres değişikliği için veya oy atma için gelmesi zor.

En fazla 200 km yakınına “taşinabilir sandık” gitse oy atar. Adresi de yukarıda belirttiğim gibi uzaktan değiştirir.

Dağınık yerleşimin olduğu, tek konsolosluğun bulunduğu ülkelerde büyük bir otobüs kiralayıp, içinde bir haftalık “hareketli sandık” ile 200 km'de birgün oy atma günü ile vatandaşlara yakın yerlerde gidip oy kullanmaları sağlanabilir.

Böylece çok daha fazla oy kullanım oranına ulaşılabilir ki Finlandiya'da gemiye bile sandık konuluyor. Ayrıca, hareket edemeyecek yaşlıların evine de sandık taşınıyor.

Vatandaşa hep kolaylık. Yeter ki oyunu atsın.

Yurtdışında 3 milyon seçmen var.

Bunlara oy kullandırmada kolaylık sağlanırsa, kullanırlar.

Yurtdışındaki seçmen farklı.

Yeter ki sandığı yaklaştırın onlara, mektupla tek sayfa evlerine ne yapacağınıza dair bir bilgi gönderin.
Siz elinizi bir uzatın, onlar gelirler akın akın sandığa.

Yeter ki YSK taksit taksit yurtdışı seçmene eziyetten vazgeçsin, güzel bir çağdaş sistem getirsin.

Yurtdışındaki 3 milyon seçmen az değil. Birçok Avrupa ülkesinde bu kadar seçmen yok.

Bu arada yurdışında seçme hakkımız var, seçilme hakkımız yok.

Yurtdışına en az 40 mlletvekilliği da tahsis edilmeli ki 1 Kasım 2015 Seçimleri'nde verilen sözler var!

Kalın sağlıcakla..