Polikistik Over Sendromu

1)     Polikistik over sendromu nedir, kimlerde görülür?

Kişide bir takım hormonal bozukluğa neden olmasına rağmen neden oluşum gösterdiğine dair bilimsel bir kanıt bulunamamaktadır. Polikistik over sendromu kısaca kadınlarda yumurtlamanın olmamasına bağlı olarak bir takım belirtilerle ortaya çıkan yaygın bir hastalıktır. Genellikle adet düzensizliği, aşırı tüylenme, kilo artışı, hamile kalamama ya da zor kalabilme gibi çeşitli şikâyetlere yol açmaktadır.

Kadınların doğurganlık özelliği altında gerçekleşen sistematik döngü yumurtalık, hipofiz bezi, böbrek üstü bezleri ve santral sinir sistemi arasındaki bağlantılı ilişki sayesinde gerçekleşmektedir. Bu sistematik düzende yaşanan herhangi bir aksama sonucunda yumurtlama fonksiyonlarının etkilenmesi ve polikistik over sendromu ile sonuçlanmasına neden olmaktadır. Ancak kesin olarak neden olduğu bilinmemektedir. Genellikle yumurtlamanın aktif olduğu üreme çağındaki kadınlarda rastlanılmaktadır.

2)     Polikistik over sendromu nedenleri nelerdir?

Üreme çağındaki kadınlarda sıklıkla karşılaşılan bu durum, yumurtalama fonksiyonlarının uğramış olduğu bir komplikasyon sonucu meydana gelmektedir. Ancak neden olduğuna dair bilimsel bir kanıt bulunmamakla beraber, yumurtalama faaliyetlerini etkileyen genetik ve çevresel faktörlerin olduğu düşünülmektedir.

3)     PCOS belirtileri nelerdir?

Polikistik over sendromunun belirtileri, yumurtlamamanın olmamasına bağlı olarak ortaya çıkan şikâyetleri kapsamaktadır. Aşağıdaki belirtiler her PCOS hastasında görülmemekle beraber, bazı durumlarda herhangi bir belirtiye neden olmadan devamlılığını koruyabilmektedir. Yapılan incelemelere göre polikistik over sendromu olan hastalarda en sık karşılaşılan belirtiler aşağıdaki gibi olmaktadır:

•          Düzensiz adet görme

•          Düzensiz yumurtlama

•          Aşırı tüylenme ( erkeksi tüylenme )

•          Yağlı cilt dokusu ile beraber akne oluşumu ve kepekli saç derisi

•          Yorgunluk hali

•          Hamile kalamama ( kısırlık )

•          Yüksek kolesterol

•          Kilo artışı, obezite

•          Yüksek kan basıncı

•          Yapılan ultrason incelemelerinde yumurtalıklarda çok sayıda dizili milimetrik kistlere rastlanılmaktadır.

 

4)     Nasıl teşhis edilir?

Polikistik over sendromu tanısı için kesin bir veri bulunmamaktadır. Ancak yumurtlamanın olmamasına bağlı olarak ortaya çıkan belirtilerden en az ikisinin saptanması halinde PCOS teşhis edilebileceği düşünülmektedir. Özellikle androjen yüksekliğine bağlı olarak ortaya çıkan aşırı tüylenme yani Hirsutism ve ultrason incelemeleri sonucunda yumurtalıklarda hastalığa özgü çok sayıda milimetrik kistin oluşması halinde tanısı konulabilir. Ancak bu bulgular teşhis için yeterli olmadığı için bir takım hormon testleri yapılarak yumurtalamanın olup olmadığı saptanabilmektedir. Yapılan test sonucunda polikistik over sendromunu işaret eden sonuçlar aşağıdaki gibi olmaktadır:

•          İnsülin seviyesinde artışın olması

•          Testosteron hormonun yüksek çıkması

•          Seks hormonu globülinin düşük olması

•          DHEA- S’nin yükselmesi

•          Yapılan şeker yükleme testlerinin yüksek çıkması

•          LH hormonu düzeyinin yüksek çıkması

•          FSH hormon düzeyinin düşük çıkması halinde polikistik over sendromu teşhis edilebilmektedir. Ayrıca bu verilerin yanı sıra yapılan ultrasonografi incelemelerinde yumurtalıkların normalden daha büyük olması halinde ve oluşan çok sayıdaki kistlerde teşhis için yeterli olabilmektedir.

 

5)     Polikistik over sendromunun tedavisi nasıl yapılır?

Yapılan ultrasonografi kontrollerinde ve kan tetkiklerinde teşhis edilen PCOS, yumurtlamanın olmamasından dolayı ortaya çıkan şikâyetlerin giderilebilmesi amacı ile tedavisi yapılmaktadır. Bunun dışında PCOS’a yönelik herhangi bir tedavi seçeneği bulunmamaktadır. PCOS belirtileri arasında yer alan kısırlık, aşırı kilo, yumurtlama bozukluğu ve erkeksi tüylenme gibi şikâyetlerin giderilmesi için uygulanan tedaviler aşağıdaki gibi olmaktadır:

•          Androjen hormonun yükselmesine bağlı olarak ortaya çıkan hirsutism ( aşırı tüylenme ) sorununa yönelik hormon tedavisi

•          Yumurtlamanın olmamasına bağlı olarak ortaya çıkan kısırlık sorununa yönelik tedavi

•          Endometriumun korunması amacı ile hormon tedavisi

•          Aşırı kiloya bağlı olarak ortaya çıkan hormonal bozukluğun giderilebilmesi için kişinin ideal kilosuna ulaşması istenmektedir.

•          Ayrıca kandaki insülin direncine bağlı olarak ortaya çıkan hastalıkların engellenmesi amacı ile bazı tedaviler uygulanmaktadır. Böylece polikistik over sendromu ile alakalı olarak yaşanan sorunlarının önüne geçilebilmektedir.

 

6)      Polikistik over sendromun kısırlık tedavisi nasıl yapılır?

Polikistik over sendromu tedavisinde yumurtalamanın sağlanabilmesi için ilaç tedavileri etkili bir şekilde uygulanmaktadır. Fakat ilaç tedavisinin etkisiz kaldığı durumlarda cerrahi müdahale ile ovarian drilling ( delme işlemi ) uygulanabilmektedir. Günümüzde bu tarz müdahalelerde açık ameliyat yerine laparoskopik yani kapalı ameliyat tercih edilmektedir. Karın bölgesine yapılan küçük bir kesiden tıbbı aletler ile yumurtlamayı engelleyen tabakanın delinmesi ile tahribi gerçekleştirilir. Tedavi kapsamında uygulanan ilaç tedavileri ile birlikte hormon bozukluğu giderilerek, gebeliğin oluşması desteklenir. PKOS’lu hastaların herhangi bir şikâyeti olmasa bile, rahim ve meme kanserini riskini arttırdığı için mutlaka tedavi edilmesi ve düzenli olarak takip edilmesi gerekmektedir.

Kaynak: http://jinekoloji.com