Ballar elde edildiği çiçeklerin kaynaklarına göre değişmektedir.Çok fazla detaya inmeden genel olarak balları 3 kategori de toplayabiliriz.Çiçek Balı, Çam (Salgı) Balı ve Kestane Balı.
Bu 3 balda birbirinden üstün özelliklere sahip tek tek incelersek;
ÇİÇEK BALI;
Öncelikle Çiçek balı olarak neyi ima ettiğimizi belirtelim.Çiçek balından kastımız 1000m ve üzerindeki yaylaların çeşitli kır çiçeklerinden elde edilmiş ballardır. Çiçek balları diğer ballara nazaran üstün oranda besleyici içeriğe sahiptir.Elde edildiği çiçekler çok kaynaklı olduğu için yüksek oranda enzim ve mineral içeriği vardır.
En iyi Çiçek Balı hangi bölgenindir ?
Şu yörenin balı diğerinden daha üstündür ya da daha iyidir deme lüksümüz yok.Her yörede kendine özgü bitkiler, çiçekler var.Hepsinin birbirine göre üstünlükleri var.Ben bunu şöyle izah ediyorum.Gidiyorsunuz bir aktara şunun tohumu buna iyi gelir bunun yaprağı şuna iyi gelir yüzlerce bitki ve şifalı olduğu yüzlerce hastalık var.Arı ise bu bitkilerin mimarı, hepsine konuyor, hepsini dolaşıyor faydalı olan neyi varsa onu alıp kovanına getiriyor.
Yani işin özü en iyi çiçek balı en çok çiçeği içeren baldır.Yani bir balın içerisinde ne kadar çok yörenin balı varsa en iyi bal odur.Bazı firmalar çok çeşitli yörelerden bal alarak harman yaparlar ve bu sayede ortaya zengin çiçek kaynağı olan ballar çıkar.
ÇAM (SALGI) BALI
Ben yazarken zaten belirttim ancak çam ballarının etiket bilgilerinde de bu ifadeyi görmüşsünüzdür. Salgı balı.Peki neden çam balına salgı balı denilir hiç düşündünüz mü ? Çünkü arı çam balını çam ağacından değil, çam ağacında yaşayan koşnil adlı bir böceğin salgısından aldığı öz ile yapar.
Hemen mideniz bulanmasın, koşnil adlı böcek sadece ege kıyısındaki ve birkaç yunan adasındaki çam ağaçlarında yaşayan bir böcektir. Sürekli olarak çam ağacının kabuğunun altındaki bizim zift olarak nitelendirdiğimiz çamın öz sıvısını yiyerek kendi mide öz sıvılarıyla birleştirip bir dışkı salgılar.Arılar da koşnil adlı böceğin salgıladığı bu dışkılardan aldıkları özle kendi mide öz sıvılarını karıştırıp çam balını yaparlar.Bunun içindir ki bu balın adı Bal Tebliğinde salgı balı olarak geçer.
Çam Balı yukarda da bahsettiğim gibi sadece Türkiye’de üretilen bir baldır ve bizim ülkemize hastır. Önceki yıllarda üretilen tüm çam ballarının çoğu yurtdışına ihraç edilirdi ancak çam ormanlarının yanması sonucu çam balı üretimi son yıllarda oldukça düştü.
Çam balı Çiçek balında göre daha az fruktoz ve glukoz oranına sahiptir. Yani çiçek balına oranla daha az tatlıdır. Bariz bir çam rehası hissettirir.Besleyici özellikleri bakımından çiçek balından çok daha düşüktür ancak klinik araştırmalar sonucu kanıtlanan mide yaralarını kapatıcı özellikleri tespit edilmiştir.Yani Çam balı mide rahatsızlıkları olan hazımsızlık problemi çeken kişiler için birebirdir.
KESTANE BALI
Gelelim kestane balına, Karadenizde üretilen bu bal yine Karadenizlilerin ilgi odağıdır. Tam olarak bu haftalarda açan kestane ağacının çiçeklerinden arının topladığı özle yaptığı baldır. Tadı diğer ballara göre daha keskindir, acıdır. Acı bal olarak da bilinir. Tadına alışık olmayanlar yiyemez. Kokusu tüm diğer ballara göre çok daha keskindir. Rengi de siyaha yakın şekilde koyudur.
Kestane balında dikkat edilmesi gereken husus balın ihtiva ettiği kestane oranıdır.Yani hiçbir kestane balı %100 kestane değildir. Olması da mümkün değildir. Çünkü kestane ağacının çiçek açtığı ormanlarda kestanenin yanında orman gülü de vardır, likarpa da vardır, vardır da vardır.Yani arı sadece kestane çiçeğine çalışmaz.Sonuç olarak kestane balının içerisinde diğer çiçeklerin de balı vardır. Önemli olan burada kestanenin oranıdır. Bu oran ise balın renginden, kokusundan ve tadından anlaşılır. Bu kestane oranı konusunda arıcının fazla da yapabileceği bir şey yoktur, tüm olay tamamen mevsime bağlıdır. Eğer kestane çiçek açtığı haftalarda güneş açar da hava güzel olursa arı kestaneden güzel bal alır, yok eğer tam kestane akım zamanının ortasında yağmur yağarsa arı kestaneden hiç birşey alamaz. Bu nedenledir ki kestane balı az üretilir ve pahalıdır. Mevsimi şans işidir.
Sonuç olarak, kestane balı alırken kestane oranına dikkat etmeniz gerekiyor. Bunu da en iyi renginden ve kokusundan ayırt edebilirsiniz.
Peki kestane balı tam olarak neye iyi geliyor ? Yine aynı şekilde kestane balının da besleyici özelliği çiçek balından daha az ancak kestane balının diğer ballara nazaran çok yüksek antibiyotik özelliği var. Bu sebeple kışın soğuk algınlığı geçirenler kestane balı yiyerek kendilerini hastalıklara karşı koruyabilir, rahatlıkla kışı atlatabilirler. Aynı zamanda kestane balının nefes açıcı özelliği de vardır.Bu sebeple astım ve bronşit hastaları, yoğun öksürüğü olan kişiler günde 1 kaşık kestane balı yiyerek öksürüklerini yumuşatmakta ve nefes almalarını rahatlatmaktadırlar.
Bu anlattıklarımdan sonra varılan nokta şu eğer ki sağlıklı yaşamak istiyorum diyorsanız besin değerleri yüksek olan Çiçek balını yiyeceksiniz. Mide rahatsızlıklarını ve hazım sorununuz varsa Çam Balı yiyeceksiniz.Yok eğer çok fazla grip, nezle oluyorsanız, nefes darlığınız varsa, çok fazla öksürüyorsanız Kestane Balı yiyeceksiniz.
YARIN PETEKLİ BAL VE HAKKINDA BİLİNEN YANLIŞLAR
KARAKOVAN BALI
