ZONGULDAK (AA) - GÖKHAN YILMAZ - Zonguldak'ın Devrek ilçesiyle özdeşleşen baston, kızılcık ağacı dallarının ustaların elinde geçen uzun bir sürecin ardından sanat eserine dönüşmesiyle nesilden nesile ulaşıyor.
Yaklaşık 20 santimetrelik kalınlığa 35-40 yılda ulaşabilen, esnek ve sağlam yapıya sahip kızılcık ağacının dalından üretilen, kezzapla renklendirilen bastonların yapımına, 1892'de Osmanlı döneminde zanaat ürünü olarak başlandığı tahmin ediliyor.
Ustaların hayal güçleri ve el işçilikleriyle marifetlerini sergiledikleri kültürel miras değerindeki Devrek bastonları, bölgeye gelen konuklara verilen hediyelerin de başında geliyor.
- Ağacın kesim tarihi önemli
Devrek'te 26 yıldır baston ustalığı yapan 45 yaşındaki Ayşegül Yurttadur, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bölge için değeri büyük olan Devrek bastonuna sahip çıkmaya çalıştıklarını söyledi.
Devrek bastonunun büyük emekle ortaya çıktığına dikkati çeken Yurttadur, kızılcık ağacı dalını 9 aşamada bastona dönüştürdüklerini anlattı.
Yurttadur, kızılcığın esnek ve sağlam bir ağaç olması nedeniyle baston yapımına uygun olduğunu belirterek "En önemli husus, ağacın kesimi ve kesim aylarıdır. Ağaca su yürümeden kesilmesi, kasım ve şubat ayları arasında kesilmesi gerekir. Kesildikten sonra bir yıl bekletilerek kurutulur." dedi.
Kurutulan dalların 180-240 santigrat derecede 8-15 dakika fırınlandığını aktaran Yurttadur, şöyle devam etti:
"Kızılcık ağacının bir diğer önemi ısındıkça istenilen şekil verilebilir olması. Daha sonra ağacımız tornada çekilir. Sonra bastonun sap aşaması gelir. Saplar ceviz ağacından yapılır. Ceviz ağacı sağlam olduğu için sap kullanımında tercih edilir. Baston sap, gövde ve uç olmak üzere üç bölümden oluşur. Uç kısımlarda da kemik kullanılır."
Yurttadur, daha sonra hayal gücü ve yeteneğin devreye girdiğini vurgulayarak "Hayal gücü ve yeteneği olan insan sınırsızca modeller çıkarabilir. İşlemeler bittikten sonra boyama, vernikleme aşamasıyla baston yapımı sonlanır." diye konuştu.
- "Yılan figürü gücü ve sağlığı temsil eder"
Bastonun fiyatını ve sanatsal değerini belirleyecek gövde kısmının önemli olduğuna işaret eden Yurttadur, istekler değiştikçe modellerin de geliştiğini ve ortaya çıkan farklı sanatlarla kendilerini geliştirme fırsatı bulduklarını dile getirdi.
Yurttadur, Devrek bastonunda en çok yılan figürü kullanıldığını aktararak şöyle konuştu:
"Çünkü yılan figürü gücü ve sağlığı temsil eder. Baston dayanıklılık ve destek anlamına geliyor. Birine baston hediye etmek ona uzun ömür dilemektir. Devrek bastonunu diğer bastonlardan ayırmak aslında çok kolaydır. Eğer üzerinde çok emek ve sanat varsa bilin ki bu Devrek bastonudur."
