Trabzon’un 18 ilçesinde 1500 hedef ile bir röportajlar serisine başlamıştık 3 hafta önce. 

Ve nihayet bugün itibariyle 18 ilçedeki 3000 kişiyle birebir görüşerek referandumda evet mi hayır mı, neden evet neden hayırı sorguladık. 

Öylesine şeffaf öylesine tarafsız bir seri oldu ki gerek muhalefetten gerek iktidar partisinden gerek röportaj yaptığımız ilçelerdeki vatandaşlardan aldığımız teşekkür telefonları zaten röportajların samimiyetini ve tarafsızlığını ortaya koyuyor bize çok söz düşmüyordu. 

Röportajlarımız ile ilgili tartışılan bir husus şu oldu, insanlar neden oyunu açık açık söylesin ki, bizde zaten insanları aman ne olur söyleyin diye sık boğaz etmedik, bunu röportajlarda canlı canlı izlediniz. Söylemek zorunda değilsiniz dediklerimiz bile kararını seve seve açıkladı, Evet veya Hayır’ı özgürce dile getirdi. 

Türkiye’de yapılmayan bir röportajlar serisi olduğu için, gerek sosyal medyada, gerek ulusal medyada geniş yankı buldu 61saat.com’un referandum röportajları, birkaç defa ana haber bültenlerine konu oldu. 

Röportajlarla ilgili yakın çevremizden ‘İnsanlara nasıl tahammül ediyorsun, seni kovuyorlar, hakaret ediyorlar, sen yine de teşekkür edip gidiyorsun’ şeklinde yorumlar da almadım değil, fakat beş parmağın beşi bir değil ve gezdiğimiz dokunduğumuz her kişi bu toplumun bir ferdi bir parçası, bu şehrin bir fotoğrafı. 

Bazen çok sert çıkışlar olduğunda, aynı ilçedeki başka vatandaşın gelip bizden özür dilemesi bakma o ne dediğini bilmiyor demesi bile bu coğrafyanın insanının iyi niyetini ve misafirperverliğini gösteren önemli bir olgu. 

Ayrıca bu kez röportajlarda gördük ki karşıt fikirlerdeki isimler aynı masada, birbiriyle tartışmadan görüşlerini açık açık dile getirip, hiçbir hır gür olmadan yine muhabbetlerine devam ediyorlar. 

Yani hani insanlar birbirlerine düşürülüyor, kardeş kardeşe seçim için düşman oluyor şeklinde yorumlara Trabzon’da yer yok. 

Hatta bazıları yanındakinin inadına Hayır veya Evet diyebildiler. 

Neden Evet neden Hayır, keşke bunları değil de ülkemizin hep güzelliklerini, insanlarımız ile hoş sohbetlerimizi, birlik beraberliğimizi satırlara yansıtsak. Ama sistemin gerekliliğinden ötürü zaman zaman seçtiğimiz 550 milletvekili bile biraraya gelip bizim adımıza karar verebilecek yetkiye sahip olmadığı anlarda, yine ülkenin sahibine millete geliyor söz sırası. 

Evet mi Hayır mı şeklinde sorduğumuz soruların çoğunluğuna Evet cevabı aldık. 

Genel itibariyle vatandaşlar, partilere ve liderlere olan güven veya güvensizlik nedeniyle, yaptıkları ve yapamadıkları icraatlar nedeniyle kafalarında bir fikir oluşturmuşlar. 

Birçok yerde yerel yönetimlerin beceri veya beceriksizliği nedeniyle de evet hayır kararı alanları da gözlemledik. 

Çocukları işe yerleştirilemeyenlerin tepkisel hayırları da birkaç kişide karşımıza çıktı.  

Anayasa maddeleri ile ilgili görüşlerde genelde darbe anayasası ile Türkiye’nin önünün tıkandığı, hızlı kararlar alınamadığı, koalisyon hükümetlerinden ülkenin zarar gördüğü, seçimler sonrası hükümetlerin kurulamaması, cumhurbaşkanı ve başbakan arasındaki uyumsuzluk, tek adam rejminin dezavantajları, Tayyip Erdoğan’ın şimdiki yetkilerinin yeterli olduğu, 18’e düşen milletvekili seçilme yaşının çok küçük olduğu gibi karşıt görüşlerle karşılaştık. 

Neden Evet sorularımıza yoğunlukla veriler cevapları sıralarsak

➽ Reise güveniyoruz, Cumhurbaşkanına güveniyoruz

➽Eskiden çok çektik Erdoğan ile yüzümüz güldü

➽Türkiye bu dönemde aldığı hizmeti hiçbir zaman almamıştır 

➽Hastane kuyrukları, ekmek kuyrukları, mazot kuyrukları olmasın diye 

➽Tayyip Erdoğancıyım o yüzden

➽AK partiliyim partim ne derse o 

➽Darbe anayasasından kurtulmak için

➽Hızlı kararlar alabilmek için

➽Bir daha 15 Temmuzları yaşamamak için

➽Daha güçlü bir Türkiye için

➽Geleceğimiz için

➽Gençliğimiz için

➽Vatanımız için

➽Milletimiz için

➽Devletimiz için

➽Bayrağımız için

➽İstikrar için

➽Erdoğan’dan başka alternatif olmadığı için 

➽Bolluk içinde yaşadığımız için 

➽Değişiklikleri yapanlara güvendiğimiz için 

➽Kılıçdaroğlu hayır dediği için 

➽PKK hayır dediği için

➽Batı Türkiye’nin güçlenmesini istemediği için, batı hayır dediği için

➽Bizi denize dökecekleri için 

➽CHP’liler Hayır dediği için

➽Hayır’da ne hayır gördük ki 

➽Devlet Bahçeli Evet dediği için 

➽Başka var mı neden evet demeyeyim

➽Böyle biri Tayyip Erdoğan gibi  daha gelmez

➽Yeni anayasanın daha faydalı olacağını düşünüyorum

➽Ne biliyim ben öyle işte, 

➽O bana kalsın

➽Değişim için

➽Bin kere evet

➽Tabi ki evet

➽Biz kararı çok önceden verdik, 15 sene önce Evet dedik

➽Kılıçdaroğlu yüzünden Hastanelerde rehin kaldık

➽Ben kararımı Cumhuriyet kurulduğunda verdim

Neden Hayır sorumuza yoğunlukla verilen cevapları sıralarsak

➽Ülkeyi bir kişiye teslim edemem

➽Tek adama ülke emanet edilmez

➽Parlamenter sistemin devamından yanayım

➽Şimdiki hal böyle güzel, devam etsin

➽Hayır da hayır vardır

➽Milletvekillerinin yetkileri kısıtlandığı için 

➽Cumhuriyet için 

➽Demokrasi için 

➽Geleceğimiz için

➽Devletimiz ve milletimiz için 

➽Bu kadar yetkiyi ben oğluma vermem

➽18 yaşındaki oğluma kızıma evin anahtarını teslim etmem

➽AK Partililerin inadına 

➽Bu sistem iyi gidiyordu, 15 senelik sistem neden değişiyor.

➽Mevcut sistem daha uygun olduğu için 

➽80 milyonun kaderi bir kişinin ağzından çıkacak şeye bağlanamaz

➽Hayır düşündüğüm için

➽Dibine kadar hayır

➽Ne olacağını bilmediğim şeye evet diyemem

➽Sonuna kadar hayır

➽Hayırcılara terörist dedikleri için 

➽Geçim sıkıntısı

➽Her türlü yetkiye sahip BİR Cumhurbaşkanı için 

Karasızlar-Cevapsızlar

➽Düşünüyorum 

➽Neye evet neye hayır diyeceğimi bilmiyorum

➽Neden eveti neden hayırı bize anlatmadılar ki 

➽Bana kalsın

➽Sandıkta belli olur

➽Kararımı o gün söyleyeceğim

➽Bizi ilgilendiren bir şey yok

➽Korkuyoruz konuşmaya 

Genel itibariyle çoğunlukla cevaplar bu şekilde. Anayası’nın 2-3 maddesi haricinde insanların geri kalan maddelerle pek alakası yok. 

Trabzon genelinden yaptığınız röportajlardan ne çıktı diye bir değerlendirme yapmamı isterseniz, EVET oyunun ilçelerde baskın yüzde 80’in üzerinde olduğu, merkezde ise bu oranın yüzde 60 seviyelerine düştüğünden hareketle, Trabzon Yüzde 70’in üzerinde bir oyla referandumu sonuçlandırır diyebiliriz. 

Tabi ki bu arada önemli bir oranda kararsız veya oyunu açıklamak istemeyen kesim var. Bu her iki tarafından oylarını önemli ölçüde. 

Tüm ilçelerdeki röportajların sonuçlarını rakamsal olarak kısa zaman içersinde 61saat.com’dan takip edebilirsiniz. 

Dileğim ülkemiz ini en doğru ve en faydalı kararın sandıktan çıkmasıdır. Bunun da en doğru kararını milletimiz verecektir. 

İŞTE RÖPORTAJLARIMIZIN TAMAMI