Meclis tarihinde bir ilke imza atıldı. 8 aylık sürede tüm darbeler, ihtilaller ve muhtıralar tek tek ilk kez incelendi, araştırıldı ve karanlık dönemler masaya yatırıldı. Darbeleri Araştırma Komisyonu, çalışmalarını tamamladı. Çalışmalara 1368 sayfalık “tarihi rapor”la son nokta konuldu.
"Askeri mahkemelerin kaldırılmasından", darbelere dayanak olarak gösterilen TSK İç Hizmet Kanunu 35'inci Maddesinin kaldırılmasına kadar, raporda 20 önemli başlıkta, önerilere yer verildi.
137 Önemli İsim Dinlendi
Türkiye’nin karanlık tarihine ışık tutmak isteyen Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu 8 ay çalıştı, Medya patronları, gazeteciler, STK başkanları ve siyasetçilerden oluşan 137 önemli kişiyi dinledi.
1368 Sayfalık Tarihi Rapor Meclis Başkanlığına Sunulacak
Komisyon tüm çalışmalarını tamamlayarak, raporunu hazırladı. 1368 sayfadan oluşan tarihi rapor, yarın Meclis Başkanlığı’na sunulacak.
Tarihi raporda bazı başlıklar öne çıkarıldı ve darbelerin önüne geçilmesi için tam sivilleşme sağlanabilmesi için neler yapılması gerektiğine ilişkin önerilere yer verildi. Raporda önce mevcut kurumların yapılarına dikkat çekiliyor.
"Jandarma Sivilleştirilmeli"
Bu çerçevede raporda, “Jandarma Teşkilatı modern devletlerde olması gereken kriterlere uymamaktadır. Jandarma teşkilatı sivil bir yapılanmaya dönüştürülmelidir" deniliyor.
"MGK AB Normlarına Göre Dönüştürülmeli"
Raporda MGK ile ilgili de şu öneri bulunuyor:
“Siyasetin askeri vesayetten kurtarılması için Milli Güvenlik Kurulu, AB normlarında sivil yapının kontrolünde ve tavsiye organı şeklinde yapılandırılmalıdır"
"Tam Sivilleşme" İçin Neler Yapılmalı?
Raporda daha demokratik bir Türkiye için 20 madde altında “Tam sivilleşme" önerilerine yer verildi.
"Genelkurmay Milli Savunma Bakanlığına Bağlanmalı"
Raporda bu çerçevede, “Genelkurmay Başkanlığının özerk, hesap vermeyen, her şeyin üstündeki statüsü artık son bulmalıdır ve Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığına bağlanmalı” önerisi yer aldı.
"Yargıdaki Çift Başlılık Son Bulmalı, TSK Daha Etkin Denetlenmeli"
Raporda, yargıdaki çift başlılığın da sorun oluşturduğuna vurgu yapıldı ve silahlı kuvvetlerin daha etkin denetlenmesi istendi. Raporda şöyle denildi:
“Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kapatılmalı, yüksek yargı temyiz yeri Yargıtay ve Danıştay'dan ibaret olmalıdır."
"TSK 35. Madde Kaldırılmalı"
"Silahlı kuvvetler, milli güvenlik ve askerlik yönleri haricinde siyasi ve yargısal denetime açılmalı" denilen raporda, TSK İç Hizmet Kanunu'nun 35. maddesine de dikkat çekildi.
Raporda en önemli başlıklar arasında yer alan darbelere, ihtilallere dayanak olarak gösterilen TSK 35. Madde’sinin zaman kaybedilmeden kaldırılması istendi.
Raporda ayrıca Sivil Anayasa ihtiyacından, darbe süreçlerinin detaylı araştırılmasına, mağdurların haklarının iade edilmesine kadar önemli başlıklar altında önerilere yer verildi.
"Gerçekleri Araştırma Komisyonu Kurulmalı"
"Daha demokratik bir Türkiye için yeni bir anayasa yapılmalı" denilen raporda, darbe süreçlerinin daha detaylı araştırılması için Gerçekleri Araştırma Komisyonu'nun kurulması tavsıye edildi. darbe süreçlerinin simgesel kalıntıları anıt, sokak, cadde ve okul adları ortadan kaldırılmalı"
"YÖK Yeniden Yapılandırılmalı"
Raporda, "Darbe dönemlerinde malvarlıklarına el konulan vakıf, dernek, sendika ve özel kişilerin malvarlıkları iade edilmelidir. 12 Eylül'ün bir kurumu olan YÖK, demokratik normlara uygun şekilde yapılandırılmalıdır" denildi.
