Şavşat’ın Arpalı Deresi üzerinde Omega Enerji Şirketi tarafından yapımı
planlanan 7.44 megavat kurulu gücündeki Susuz Regülatörü ve HES projesi için
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, geçen ağustos ayında 'ÇED olumlu' raporu verdi.
Bölgede yapımı planlanan HES projesinin önünü açan bu kararın 28 köyü susuz
bırakacağını öne süren 74 köylünün girişimleriyle, Rize İdare Mahkemesi’ne
yürütmeyi durdurma ve iptal istemiyle dava açıldı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın
'ÇED olumlu' raporu için yürütmeyi durdurma kararı
veren mahkeme, dava konusu uyuşmazlığın özelliği, çevreye etkileri ve
projenin kapsamı dikkate alındığında ileride telafisi güç zararlar
doğurabilecek nitelikte olmasına vurgu yaptı.
BÖLGEDEKİ ENDEMİK BİTKİ TÜRLERİ
Davayı takip eden köylülerin avukatlarından Halis Yıldırım, söz
konusu proje kapsamında enerji nakil hatları ve beton santralinin de yapımının
planlandığını ancak bunların 'ÇED raporu' sürecinde çevresel etkilerinin
tartışılmadığını belirtti. Susuz HES projesinin çevresel etkilerinin
tartışıldığı raporun birçok noktadan hatalı ve eksik inceleme ile
hazırlandığını öne süren Yıldırım şunları söyledi:
“Proje kapsamında HES şirketi ve ÇED raporunu hazırlayan firma tarafından
yapılan araştırmalarda ilk önce 3 tür endemik bitkiye rastlandığı
belirtilmişti. Halkın HES’lere karşı harekete geçmesi ile söz konusu firmalarca
ÇED raporunda endemik türlerin sayısı 15’e çıkartılmıştı. Ancak bu
bile bölge gerçekliğini yansıtmamaktadır. Zira bölgenin flora ve faunasında
bugüne kadar yapılmış ciddi bir bilimsel araştırma yoktur. Yapılacak
araştırmalarla bölgede daha fazla endemik tür bitki, Bern ve IUCN kapsamında
canlı olduğu tespit edilecektir. Söz konusu proje vadideki 28 köyü
ilgilendiriyor. Bu köylerin 8’i Ardanuç, 20’i ise Şavşat’a bağlıdır. Arpalı
Deresi ve yan kollarından içme ve kullanma suyu ihtiyaçlarını karşılayan
köylülerin söz konusu projenin yapılamasıyla dere suyu ile olan ilişkileri
tamamen kesilecektir. Bu sebeple havzada bulunan birçok köyden 74 kişi bir
araya gelerek söz konusu davayı açtılar. Arpalı Deresi ve yan kollarında
yapılmak istenen tek proje Susuz HES değildir. Susuz HES dışında Arpalı Deresi
ve kollarında 3 HES daha projelendirilmektedir. İleride bu projelerinin tümünün
hayata geçmesiyle Arpalı Deresinden bugün dahi zor olanaklarla karşılanan içme
ve kullanma su ihtiyacı karşılanamaz hale gelecektir. Zira bu
noktada ne Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın, ne de bir başka kurumun kullanma
ve su ihtiyacını düzenleyen, tespit eden bir planı bulunmamaktadır. Bölgenin su
kanalları ve kapasiteleri tam olarak bilinmemektedir.”