31 Mart Mahalli İdareler Seçim Sonuçlarının Değerlendirilmesi II (Hayrat ve Of)

Bugün ki yazımda 31 Mart Mahalli İdareler Seçimleri sonrasında 2014 Mahalli İdareler Seçimi de dahil olmak üzere Hayrat ve Of ilçelerinde seçmenin tercihlerini ne şekilde ortaya koyduklarını ifade etmeye çalıştım.

Belediye başkanlığı adayları netleştikten sonra en sık karşılaştığım iki sorudan birisi şu oldu. “Hocam, Hayrat’ı kim alır? Her ne kadar Hayrat büyük bir ilçe olmasa da Trabzon siyaseti ile alakadar olan herkesin seçim sonucu ile ilgili olarak ilk ve en çok merak ettiği ilçe haline geldi. Seçmen davranışları üzerine çalışan akademisyenler açısından da ilginç bir çalışma alanı haline geldiğini söylemekte de fayda var.

Ak Parti ocak ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımı ile ilçe belediye başkan adaylarını açıkladı. Hayrat ilçesi Ak Parti Adayı Salih Öztel sahneye çıktığında Cumhurbaşkanı ile aralarında geçen kısa konuşma oldukça ilgi çekiciydi. Erdoğan Öztel’e Mehmet Nuhoğlu’nu sordu. Öztel “bağımsız aday olacakmış” dedi. Erdoğan bunu duyunca “vay anasını” şeklinde karşılık verdi. Bu önbilgi ile seçim sonuçlarının üzerinde duralım.


Trabzon’daki yerel seçimlerde genel itibari ile Ak parti en yüksek oy oranına büyükşehir belediye seçiminde ulaşır. 2014 Mahalli İdareler Seçimi’nde Hayrat istisna olarak karşımıza çıktı. Mehmet Nuhoğlu en yüksek oy oranına ulaştı. Ancak bu seçimde karşısında güçlü bir adayın olmadığı söylemi hem Hayrat sokaklarında hem de Trabzon sokaklarında sık sık dile getirildi. 2014 seçimlerinde Ak Parti %83 civarında oy oranına ulaştı ve Mehmet Nuhoğlu çok rahat bir şekilde seçimi kazandı. Göze çarpan bir başka nokta ise geçerli oy sayısı 4604.


Cumhurbaşkanlığı sisteminin oylandığı 2017 Halk Oylaması’nda Cumhur İttifakı %90’ın üzerinde bir oy oranına ulaştı. Bu oran son 5 yıl değerlendirmesinde ittifakın en yüksek oy oranı. Geçerli oy 4558.

2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimi’nde Recep Tayyip Erdoğan %90 civarında, Muharrem İnce %6,5 civarında ve Meral Akşener ise %2,5 civarında oy oranına ulaştı. Tüm Türkiye’de seçime katılımın göreceli olarak yüksek olduğu bu seçimde Hayrat ilçesinde geçerli oy sayısı 5625.


Cumhurbaşkanı ile milletvekillerinin seçildiği aynı seçimde Cumhur İttifakı %89 civarında bir oy oranına ulaştı. Burada da geçerli oy sayısı 5643.


2019 Mahalli İdareler Seçimi sonuçlarına göre Mehmet Nuhoğlu toplamda dördüncü, üst üste üçüncü dönem belediye başkanlığını kazanmış oldu. Öztel ise yaklaşık 500 oy farkla seçimi kaybetti. Belediye Meclisi’nde ise AK parti %66 oy oranına ulaşmış olsa da Türkiye’de AK Parti’nin oy oranı rekorları kırdığı ilçede göreceli olarak beklentinin altında kaldığı söylenebilir. Dikkat çekici noktalardan birisi de geçerli oy sayısı. Bir önceki mahalli idareler seçimi ile karşılaştırıldığında geçerli oyların %60 civarında arttığı görülmekte. Bir önceki seçim olan milletvekilliği seçimleri ile mukayese yapıldığında ise geçerli oyların artış oranı ise %30.


 

Of ilçesinde de SP’nin seçmen tabanının olduğu ilk göze çarpan nokta. İkincil olarak Çaykara’da görünüm burada da benzer. AK Parti’nin karşısında güçlü olan adaya yönelme davranışı 2014 Mahalli İdareler Seçimi’nde Of’da da baskın olarak görülmekte.

Ancak bu dönemde resmi ittifaklardan bahsetmek mümkün değil. Partilerin yönetim kadrolarından ziyade seçmen kendi içerisinde bir kümelenmeye gittiği görülmektedir. 2017 Halk Oylaması ile birlikte, resmi olarak da ittifakların önünün açıldığı bilinmekte. Şimdi de 2017’den sonra seçmen tercihlerinin nasıl oluştuğunu görelim.


2017 Halkoylaması’nda geçerli oyların %81’inin tercihi Cumhurbaşkanlığı Sistemi’ni tercih etti. Trabzon’un en doğusundaki ilçelerde bu oran sadece Çaykara’da %80’in biraz altında kaldı. Diğer ilçelerde (Of, Hayrat, Dernekpazarı) %80’in üzerinde seyretti.

Peki 24 Haziran 2018’de gerçekleşen Cumhurbaşkanlığı seçimi ve 27. Dönem Milletvekilliği Seçimi’nde, Of ilçesinde seçmenin tercihlerinin nasıl oluştuğunu da görmekte fayda var.


Cumhur ittifakının adayı olan Recep Tayyip Erdoğan Of ilçesinde %83’ün üzerinde oy oranına ulaştı. Benzer durum milletvekilliği seçim sonuçlarında da karşımıza çıkmakta.


Milletvekilliği Seçimi’nde Cumhur İttifakı %83 civarında bir oy oranına ulaştı. Ciddi oranda Saadet Partisi tabanının olduğu ilçede, Saadet Partisi seçmeni genel merkezden ayrışarak tercihini Cumhur İttifakı’nın milletvekili adayları lehine kullanmış olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. En azından derinlemesine analizler yapılmadan rakamların söylediği bu.


2019 Mahalli İdareler Seçimi’nde Ak Parti %58 civarında bir oy oranına ulaştı. Bu oran ile Salim Salih Sarıalioğlu seçimi kazandı. Seçime bağımsız aday olarak giren Güngör Saral ise 7808 oy ve %30 civarında oy aldı. Bağımsız aday olarak seçime girmesine rağmen almış olduğu oy oranın altının çizilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bir başka dikkat çekici nokta da en fazla oy oranına ulaşmış olan ilk 4 adayın da aynı aileden olması. Belediye meclisi oyları değerlendirildiğinde ise AK Parti’nin %70 civarında olduğu görülüyor. DP 1944 oy ve %7,32 oy oranı ile AK Parti’yi takip etmekte. İyi Parti’de 1560 oy ve %6 civarında oy aldı.

Bir sonraki yazımda Araklı ve Arsin ilçelerindeki durumu ortaya koymaya çalışacağım.