2011 seçimlerinde söz olarak verilen ve son zamanlarda yeniden dile gelen " Trabzon'un Büyükşehir olması" ile ilgili gündemde, hükümetin çalışması ile belli bir aşamaya gelindiğini görmekteyiz.

Bu aşamada büyükşehir belediyeciliğinin kriterleri, artıları ve eksileri konusunda biraz araştırma yapılması gerektiğini düşünenlerdenim.

1984 yılında 3030 sayılı kanunla kurulan Büyükşehir Belediyeleri geçen sürede artan sorunlar karışında yeteri kadar etkin çalışamadığından, sistemdeki ve idaredeki problemlerin üstesinden gelmek, daha katılımcı ve saydam, hesap verebilir yönetimler oluşturmak amacıyla, 2004 yılında 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu düzenlenmiş, 3030 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılmıştır. Yeni kanunla birlikte büyükşehir kurulabilme kriterleri yeniden düzenlenmiştir.

Yeni kriterlere göre bir yerde büyükşehir belediyesi kurulabilmesi için, belediye sınırları içindeki ve bu sınırlara en fazla 10.000 metre uzaklıktaki yerleşim birimlerinin toplam nüfusu 750.000 olması şartını getirmiştir.

Ayrıca yine kanunda "Büyükşehir belediyesi sınırları içine katılan ilçe belediyeleri ile nüfusu 50.000 ve üzerinde olan belediyeler, büyükşehir ilçe veya ilk kademe belediyesine dönüşür. Diğer belediyeler ile köylerin tüzel kişiliği kalkar. Tüzel kişiliği kalkan belediyelerin katılacağı ve köylerin mahalle olarak bağlanacağı belediyeler, Bakanlar Kurulu kararında belirtilir." maddesi yer almaktadır.

Trabzon özeline bakarsak;
Kanunda bahsedilen 10.000 metre şartında Trabzon'un hiç bir ilçesini dahil edememekteyiz. Trabzon'a komşu iki ilçeden batıda bulunan Akçaabat Trabzon'a 16 km , doğuda bulunan Yomra ise Trabzon'a 15 km uzaklıktadır. Trabzon "Bütün Şehir" olduktan sonra sınırları genişletilmiş ve bu ilçelere iyice yaklaşmıştır.
Bu ilçeleri dahi içine alsa Trabzon kanunda belirtilen 750.000 sayısına ulaşamamaktadır.

Trabzon Valiliğinin sayfasında yer alan Trabzon nüfusu verilerine bakıldığında 2010 yılı Trabzon şehir nüfusu 415.652 ve Köy nüfusu 348.062 kişidir. Toplamda 2010 verilerine göre Trabzon nüfusu toplam 763.714 kişidir.
Tüm Trabzon'unu ilçeleri ve köyleri ile birlikte bir bütün olarak alırsanız ancak Trabzon büyükşehir olacak standarda ulaşmaktadır. fakat kanunda belirtilen 10.000 metre şartı buna izin vermemektedir. ( ki bunun aksi bir madde çıkartılabilir ve yeniden düzenleme yapılabilir. )

Trabzon Büyükşehir olursa, kanunda yer alan 50.000 kişi ve üzeri nüfusa sahip olan belediyeler tüzel kişiliğini sıfat değiştirerek veya sabit tutarak varlığını devam ettirmesine, rağmen nüfusu 50.000 kişinin altında bulunanların tüzel kişiliği kapanır denilmektedir. şu an itibari ile hiçbir ilçe tüzel kişiliğini yaşatamayacaktır.
Tüm belde belediyeler kapatılsa ve bağlı oldukları ilçelere nüfuslarını verirse dahi sadece Akçaabat ilçesinin nüfusu 50.000 kişiyi geçmektedir.

İkinci olarak Trabzon hem sosyal hem sistemsel hem altyapı hem de ulaşım anlamında bugün bu statüye geçmeye hazır değildir.

Trabzon , yine Trabzon Valiliği sayfasında yayınlanan TÜİK verilerine göre 2000 yılında 975.137 kişi iken bu sayı sadece 10 yılda 211.423 kişi azalarak 763.714 kişiye düşmüştür. . Trabzon sadece son 10 yılda nüfusunun yaklaşık %22 sini kaybetmiştir.

Büyükşehir dediğimiz iller, cazibe merkezleri, altyapıları, sosyo-ekonomik gelişmişlikleri, göç almaları, iş imkanları ile bütünlük oluşturmaktadır. Altyapısı ve sistemi tam hazırlanmadan, kenti buna hazır hale getirmeden, insanlara yeteri kadar hizmeti götüremeden, Trabzon'u büyükşehir statüsüne sokmak hem kırsal kalkınma ve altyapı hizmetlerinin sınırlı olduğu bölgemizde köy ile şehir arasındaki uçurumu artırır, hem de sistemsiz ve erken yapılan müdahaleler ile daha karmaşık ve anlamsız bir sisteme dönüşür.

Sonuç olarak ;
Bir kenti bütün düşünmek gerekmektedir. Kent canlı bir varlıktır. Sınırlarınız ve yetki alanları genişledikçe, gerekli sistemi kurmamışsanız, kent can çekişmeye başlar.

Benim önerim şudur,
Trabzon yapılan değişiklik ile bünyesine kattığı yeni belde belediye sınırları içinde çalışmalarını sürdürsün, gerekli altyapı sistemini kursun, 2014 seçimlerine bu şekilde girsin ve sonraki süreçte oturmuş bir sistemle büyükşehir adını hakkıyla alarak 2019 yılında resmi olarak büyükşehir statüsüne kavuşsun.

bütünşehir olarak yalıncağın, pelitlinin en tepesinde yer alan mahallelere hizmet götürmeyi başaracak olan bir belediye, büyükşehir olduğunda tüm Trabzon'a aynı hizmeti götürebilecektir.

Önce kendimizi test edelim, sistemi kuralım. Sonrada sağlıklı büyüyelim. Büyükşehir olup merkezdekini yüceltirken, köylerde yaşayanları da düşünmek gerekir.

Trabzon için iyi olan her davranışı, parti, kişi yada yer gözetmeksizin destekleriz. Fakat kaş yapayım derken göz çıkarmamak gerekir.

Saygılarımla
...E.Ö.Ç...