Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından Beşirli Sahil mevkisine denizi doldurmak suretiyle inşa edilen Gülcemal projesi hakkında karşılıklı basın açıklamaları yayınlanmaya devam ediyor. 

NELER OLMUŞTU

Hatırlanacağı üzere Gülcemal projesine dolgu malzemesi taşıyan birkaç kamyon, dolgu alanının bir bölümünde çökme meydana gelmesi üzerine ön tarafları havaya bakar şekilde bir süre mahsur kalmıştı. Bu olay üzerine İnşaat Mühendisleri Odası bir açıklama yayınlamış, peşi sıra Trabzon Büyükşehir Belediyesi de bir açıklama ile cevap vermişti. İnşaat Mühendisleri Odası Trabzon Şubesi, bugün yayınladığı bir açıklama ile Büyükşehir Belediyesi'nin cevabına ilişkin olarak ''Gülcemal 'Dolgu Alanı' ve 'Hafriyat Döküm Alanı' hakkında kamuyounu yeniden bilgilendirme'' başlığıyla bir basın açıklaması yayınladı.

Gülcemal “Dolgu Alanı” ve “Hafriyat Döküm Alanı” Hakkında Kamuoyunu Yeniden Bilgilendirme

İnşaat Mühendisleri Odası Trabzon Şubesi olarak Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen Trabzon Gülcemal Projesinin dolgu işleri ile ilgili 16.09.2018 tarihli Basın Açıklamamıza Trabzon Büyükşehir Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Daire Başkanlığı aracılığıyla yine basın yoluyla 18.09.2018 tarihinde cevap verilmiştir. 

Öncelikle İnşaat Mühendisleri Odası Trabzon Şubesi Yönetim Kurulu olarak 3095 üyemizden aldığımız yetki, tartışmasız mesleki sorumluluk bilincimiz, kenti bizzat yaşayıp, kentin sorunlarıyla dertlenerek “KENTİN SAKİNİ DEĞİL SAHİBİ OLMAK” hedefi çerçevesinde çalışmaktayız. Şubemiz adına yaptığımız tüm açıklamalar, “BİRLİKTE YÖNETİM” anlayışımızın tezahürü olarak, bilimsel veriler ışığında demokratik bir şekilde kurul ve komisyonlarımızın katkılarıyla hazırlanmakta ve Yönetim Kurulu Başkanı imzası ile kamuoyuyla paylaşılmaktadır. Açıklamalarımız hiç kimsenin şahsi görüşü değildir. Bu itibarla açıklamaların değerlendirilirken şahsileştirilmekten uzak tutularak sadece teknik açıdan ele alınması gerekli ve doğru bir yaklaşım olacaktır. 

Söz konusu dolgu alanının projelerinin ve raporlarının olmadığına dair, açıklamamızda herhangi bir ifade bulunmamakta, aksine uygulama teknik detaylarının varolan projeler kapsamında yer aldığı da belirtilmektedir. Ayrıca Trabzon Büyükşehir Belediyesi’nce yapılan açıklamada belirtilen “Trabzon Büyükşehir Belediyesi Trabzon İli, Ortahisar İlçesi, Beşirli Deresi – Ganita Tüneli Arası Dolgu Düzenleme Alanı ve Kıyı Yapıları Proje Tanıtım Dosyası”, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sunulduğu şekliyle elimizde mevcuttur. Bahsedilen dosya Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) sürecinin önemli bir belgesidir. Gerek bu dosyadaki yapım taahhütleri gerekse dolgular ile ilgili genel şartnameler kapsamında yerindeki uygulama değerlendirilmiş, teknik bilgi ve yerinde gözlemler ile şubemizce açıklama yapılmıştır. Bugüne kadar hiçbir konuda kulaktan dolma bilgilerle yorum ve açıklama şubemizce yapılmamıştır. 

Gülcemal projesine yönelik eleştirimizin projenin esasına değil teknik uygulama detayları kapsamındaki dolgu ve hafriyat uygulamalarına yönelik olduğunu vurgulamakta fayda görmekteyiz. Konu ile ilgili yaptığımız basın açıklamasına cevaben Trabzon Büyükşehir Belediyesi’nce yapılan açıklama, Yönetim Kurulumuzca incelenmiştir. Bu çerçevede açıklamamızın esasının Trabzon Büyükşehir Belediyesince de onaylandığını görmekteyiz. 

Şöyle ki açıklamada belirtilen Nisan 2015 tarihli proje tanıtım dosyasının 4. Sayfasında yer alan “Projenin teknolojisi” başlığı altındaki ifadeler tam olarak aşağıda sunulmuştur.

“Teknolojisi 

Proje kapsamında yapılacak toplam 230,5 hektarlık proje alanında 87,1 hektarlık dolgu alanında, maximum 18m derinliğe kadar dolgu yapılacak olup, yaklaşık 1.425.600 ton dolgu malzemesi kullanılacaktır. İhtiyaç duyulan dolgu malzemesi il sınırları içerisinde bulunan ruhsatlı taş ocaklarında ve belediye sınırları içerisinde oluşan inşaat kazı çalışmalarından çıkan hafriyat toprağından karşılanacaktır.

Dolgu yapılacak alanın derinliği ortalama 10m’dir. Hesaplamalar bu derinlik değeri göz önüne alınarak yapılmıştır. Bu doğrultuda proje alanında toplam 1.425.600 ton dolgu malzemesinin kullanılması planlanmaktadır. Dolgu malzemesi olarak kullanılacak taşlar; sert, sağlam, masif ve sık kristallerden teşekkül etmiş, aşınma, don, su ve hava etkilerine yeteri kadar dayanıklı, absorbsiyon özelliği olmayan çatlaksız ve kırıksız olacaktır. Bu nedenle dolguda kullanılacak olan taşlar deniz suyunun kirlenmesine neden olmayacaktır. Dış etkenlerde bozulmayan ve ayrışmayan kayalardan seçilecektir. Kullanılacak olan dolgu malzemesi, suda çözünebilen toksik ağır metalleri ve diğer maddeleri içermeyecektir. Kullanılacak dolgu malzemesi T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı DHL Liman ve Deniz İnşaat İşleri Genel Teknik Şartnamesine uygun olacaktır. Ayrıca Trabzon İli sınırları içerisinde yapımı devam etmekte olan Kanuni Bulvarı Projesi kapsamında yapılan tünellerden çıkarılmakta olan 0 – 400 kg kategoride olan malzeme tahkimat kesiti arkasında su içerisindeki dolgu yapımında kullanılacaktır.

Faaliyet alanı çevre bölgelerde yapılan inşaat alanlarından çıkan blok, çakıl gibi dolgu malzeme standartlarına uygun olan malzemeler dolgu alanında kullanılacaktır. Dolgu alanında kullanılması uygun görülen malzemeler gerek belediyenin bünyesinde bulunan kamyonlarla gerekse de inşaat firmalarının kamyonları ile dolgu alanına nakil edilecektir. Nakliyesi yapılan malzemelerin arazi içerisinde düzenlemesi ekskavatör ile gerçekleştirilecektir. Arazi sulak alan olduğundan sadece belli seviyede (%50) dolgu oluştuktan sonra toz oluşacağı ön görülmüştür. 

Bu durumda da toz oluşumunu engellemek için arazöz kullanılacaktır.”

Bunun yanında yine aynı tanıtım dosyasının 48. Sayfasında yer alan “İnşaat ve İşletme Aşamasında Deniz Ortamına Olabilecek Etkiler ve Alınacak Önlemler” başlıklı madde de aşağıdaki gibidir.

“İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA DENİZ ORTAMINA OLABİLECEK ETKİLER VE ALINACAK ÖNLEMLER

Dolgu malzemenin, kullanılacağı ortama uyum sağlayabilmesi için yörenin doğal kayacı olmasına, su emme-çözünme değerlerinin düşük olmasına ve kirletici madde içermemesine dikkat edilecektir. Malzeme, deniz ortamında çözünmeyecek ve Ulaştırma Bakanlığı Mülga DLH İnşaatı Genel Müdürlüğü Limanlar Etüd Proje Dairesi Başkanlığı tarafından yayımlanan ‘Liman ve Deniz İnşaatı İşlerine ait Genel Teknik Şartname’ Madde 5’de belirtilen özelliklerde olacaktır.

Yapılacak olan dolgu işlemi lokal ölçekte deniz suyu kalite parametrelerini uzun süreli olumsuz yönde etkilemeyeceği düşünülmektedir. Olumsuz halin ortaya çıkmaması için ilk önce kayalarla anroşman şeklinde perdelenme yapılarak denizde olabilecek olumsuz etki en aza indirilecektir.”

Büyükşehir Belediyesinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca onaylanan “ÇED gerekli değildir” raporuna esas olan kendi açıklamalarında da referans gösterdiği ilgili proje tanıtım dosyasında dolgunun niteliği, nasıl temin edileceği ve nasıl uygulanacağı net bir şekilde belirtilmiştir. Büyükşehir Belediyesi açıklamasında tahkimat için ihale aşamasına gelindiğini belirtmiştir. Bizim söylediğimiz, Büyükşehir Belediyesi’nin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunduğu ve açıklamasında da belirttiği proje tanıtım dosyasında da vurguladığı şekli ile bu tahkimat yapısının dolgudan önce yapılmasının gerekliliğidir. Bu itibarla yaptığımız açıklamanın geçerliliğini koruduğu ilgili tanıtım dosyasından ve Büyükşehir Belediyesi’nin açıklamasından da açıkça anlaşılmaktadır.

 “HAFRİYAT TOPRAĞI, İNŞAAT VE YIKINTI ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ” nde önceki açıklamamızda paylaştığımız “Genel Esaslar” bölümü, Büyükşehir Belediyesi’nin açıklamasında “özellikle 13 ve 14. maddeleri hafriyatı üreten ve taşıyanların uyması gereken yükümlülükleri anlatan maddelerdir.” şeklinde belirtilmiştir. Oysaki yönetmelikteki bu hükümler hafriyatı üreten ve taşıyanların yükümlülüklerini düzenleyen 9. maddeden tamamen ayrı bir bölüm olarak, tüm tarafları ilgilendirecek şekilde yer almaktadır. Yönetmeliği okuyacak herkes, bunu net olarak görecektir. Ayrıca, yönetmelik hükümlerinin denetim sorumluluğu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Trabzon İl Sınırları içerisinde Trabzon Büyükşehir Belediyesi’ne devredilmiştir. Bu yönetmeliğe aykırı yapılan her işin sorumluluğu Trabzon Büyükşehir Belediyesi’ndedir. İlgililerin bu görevini yerine getirerek sorunu çözmesi kent adına beklentimizdir. 

Amacımız üzüm yemektir. Önemli olan bu alandaki dolgu kalitesinin gereken şekilde olması, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasıdır. Bu yolda atılacak adımları şu şekilde önermekteyiz;

Gerekli tahkimat ve anroşman yapıları yapılmadan dolgu yapılmamalıdır.

Dolguya gelen tüm malzeme gerek genel şartnameler gerekse eldeki tüm proje ve raporlara göre denetlenmeli ve uygun ise veya uygun hale getirildikten sonra dolguda kullanılmasına izin verilmelidir.

Teknik açıdan uygun olmadığını değerlendirdiğimiz mevcuttaki dolgu kısmı ile ilgili alınacak tedbirler de ayrıca detaylı bir şekilde çalışılmalıdır. 

Kente duyarlılığımızı görüp bizlere yoğun destek mesajlarını ulaştıran, kadim şehrimiz Trabzon’un kente sahiplik bilincini koruyan tüm vatandaşlarımıza ve meslektaşlarımıza da bu vesile ile bir kez daha teşekkür ederiz. 

Saygılarımızla.

İnşaat Mühendisleri Odası

Trabzon Şubesi Yönetim Kurulu adına

Mustafa YAYLALI

Şube Başkanı