LEVENT USTABAŞI'NIN ÖZEL HABERE-Trabzon ve Ankara’da yapılan araştırma, çalışan kadınlar üzerindeki tacizlerin getirdiği sonuçlar parmak ısırtıyor... KTÜ Fatih Eğitim Fakültesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Mustafa Şahin ve asistanları Araştırma Görevlisi Betül Aydın ile Araştırma görevlisi Volkan Sarı, iş sektöründe kadınların yaşadığı tacizleri bilimsel verilerle ortaya koydular.
STATÜ KAZANMAK İÇİN TACİZİ KULLANLAR VAR
AVM’lerde çalışan kadınların cinsel taciz davranışlarına maruz kalma ve cinsel tacizle başa çıkma yollarına ilişkin görüşlerini incelemeyi amaçlayan çalışma sonunda; cinsel tacize uğrayan ve buna şahit olan katılımcılar hem davranışsal ve duygusal sorunları ortaya çıktığını, hem de iş performanslarının etkilendiğini belirttiler. Ayrıca katılımcılardan biri ise patron ya da yöneticiler tarafından cinsel tacize uğrayan bazı kadınların bu durumu ya iş yerinde statü kazanma ya da maddi çıkar sağlama açısından kullandıklarını vurgulandı.
KORKU VE KAYGI DUYUYORLAR
Cinsel tacize uğrayan kadının işinden ayrılması sonucu maddi gelirinin yok olması, sosyal imajının zedelenmesi, depresyon, anlamsız korku ve kaygılarla baş etmek zorunda kalmasına sebep oluyor.
EN FAZLA MÜDÜRLER TACİZ EDİYOR
Taciz sıralamasında ise, en fazla şirket müdürleri yaparken, müşteri, iş veren ve en son hemcinsleri olan bayanlar tarafından da taciz edildikleri belirlendi.
YEMEĞE ÇIKMA TEKLİFİ
Araştırmaya katılan kadınların cinsel tacizi daha çok fiziksel temas, dokunma ve sözlü hakaret, küfür etme, laf atma olarak tanımladıkları görülürken bunların dışında; bakış ve mimiklerle, cinsel içerikli resim-obje gösterme, verme, kişisel telefonu isteme, yemeğe çıkma teklifi ve cinsel bölge ile oynama, dokunma olarak ifade edildi.
ARAŞTIRMANIN DERİNİNDE
Çalışmanın derinleştirme aşamasında, çalışmaya katılan bayanlar iş yerinde cinsel tacizin en çok kurumsal yöneticiler ve erkek müşteriler tarafından yapıldığı yönünde görüş bildirdiler. İş yerinde çalışan erkek iş arkadaşlarının yapılan tacizlerle cinsel tacizde bulunanların iş yeri sahibi ve bayan müşteriler de olduğu belirtildi.
ÇALIŞAN KADINLAR NELER SÖYLEDİ
Cumhuriyet İnternational Journalof Education Dergisinde yayınlanan bilimsel araştırmada taciz anımda yaşadıklarını kadınlar şöyle anlattı;
* “Patronumuzun bir arkadaşımıza sürekli yemeğe çıkma ve depoda sayıma kalma teklifleri herkes tarafından bilinirdi.”
ONU KISTIRDI
* “İş yerimizde nişanlısı ile sorun yaşayan bir bayan arkadaşımızın sorununu bilen erkek çalışan iş yerinin deposunda kamera olmadığı için onu kıstırıp tacizde bulunurken diğer arkadaşlarla bu olaya şahit olduk.”
* “Mağazaya gelen erkek müşteri bayan satış danışmanı arkadaşımıza hediye almak istediğini ürünü denemesi için rica ediyor. Arkadaşımız ürünü deniyor müşteri kıyafetin kumaşını kontrol ediyormuş gibi yapıp arkadaşımıza dokunuyor, kumaşla ilgili sorular soruyor. Sıcak tutuyor mu, teninde ne hissediyorsun, gıdıklıyor mu gibi ahlaksız kelimelerle diyalog kuruyordu.”
BENİ TACİZ ETTİ AMA EŞİ YİNE DE BANA BAĞIRDI
*“Evli bir çift geldi. Bayan beğendiği elbiseyi denemek için kabine girdi ve benden yardım isteyerek birkaç model daha getirmemi istedi. O an eşi yanıma gelerek sözlü tacizde bulundu ve telefonumu istedi. Bu durumdan kurtulmak için diğer arkadaşımı yanıma çağırdım. Kabinden çıkan kadın eşinin elinde telefonu görünce bana bağırmaya başladı, hakaret etti, eşime yapıştın dedi ve bağırarak çıkıp gittiler.”
* “Bir erkek müşteri elimi tutarak avucunun içine aldı ve elimin içine bir kağıt parçası kayarak elimi kapatıp iş yerinden hemen çıktı. Şok olmuştum telefon numarası olabileceğini tahmin ederek kâğıdı açtım gördüğüm daha şoktu çünkü elle çizilmiş bir erkek cinsel organı resmi.”
SİZİN ÜZERİNİZDE HAYAL EDİYORUM
*“Erkek çalışma arkadaşımızın bayan arkadaşımızı sürekli taciz ettiğine ve bunu daha da abartarak depoda sıkıştırması çok iticiydi.”
* “Sadece bayan iç çamaşırı satan bir firmada çalışan kız arkadaşım eşine hediye almak istediğini söyleyen erkek müşteriye eşinin bedenini sordu. Müşteri bilmiyorum dedi, arkadaşımı süzdükten sonra sizin ölçüleriniz bire bir aynı hatta sizin üzerinizde hayal ediyorum da size daha çok yakışacağını düşündüm şimdi dedi. Bunu size bir akşam yemeğinde hediye etmek isterim. Cep telefonunu ya da MSN’ni verirsen konuşup anlaşırız diyerek sözlü ve psikolojik tacizde bulundu.”
“NE KADAR SEKSİ DÖVMEN VAR” DEDİ
* “Bayan müşteri beni soyunma kabinine çağırarak yardımcı olmamı istedi. Daha sonra iç çamaşırını düzeltmemi ve yorulduğunu belirterek onun yerine kıyafetleri denememi söyleyerek soyunmamı istedi. Boynumun ve kolumdaki dövmenin ne kadar seksi olduğu söyleyerek yüklü bir alış veriş yaparak ve mobil telefonumun numarasını isteyerek ayrıldı. Çekindiğim için yanlış no verdim ama defalarca geldi. Çok zorluk yaşattı.”
O ATASÖZÜ ANLAMAMAZLIKTAN GETİRMEYE ZORLUYOR
* “İş yerinde dikkatleri üzerine çekmemek için, dedikodu ve işsiz kalmaktan korkulduğu için anlamamazlıktan gelerek sineye çekiliyor. İnsanlara bunu anlatsan şikayet etsen akıllarına “ateş olmayan yerden duman çıkmaz” gelir ve karalanırsın.”
DAMGALANMAK ENDİŞESİ YOK SAYIYOR
* “Damgalanmamak ve bu çirkin durumdan kurtulmak için en çok iş bırakılmaktadır. O iş yerinden ayrılmasan sanki buna razı gelmiş gibi algılanır. Seni çekemeyen çalışma arkadaşların dedikodunu yapar haksız yere toplumda yargılanırsın, iş bırakıp uzaklaşmak hem dedikodudan hem de o iş yerindeki olumsuz psikolojik atmosferden uzaklaşırsın.”
KARAMSAR BİRİSİ OLDUM
“Taciz olayı her aklıma geldiğinde başım dönüyor, elim ayağım tutmuyordu. Kabine gidip gizlice ağlıyordum. Her müşteriye olumsuz bakmaya başladım. Elimden geldiğince müşteriden kaçıyordum kendimi işe veremiyordum. Bir arkadaşım psikologa gitmemi tavsiye etmişti. Çok zor günler geçirdim, karamsar birisi oldum”.
TACİZ SONRASI YEMEKTEN KESİLDİM
“İşyerinde tacize uğrayan kadınların davranışları tedirgin, yürümeleri bile değişmektedir. Yüz mimikleri ölü gibi. Ayrıca buna şahit olan birisi olarak gecelerce uyuyamadım, yemekten kesildim. Birde başına gelenleri düşünün. Bu çirkin olaya şahit olduğundan beri müşteri seçiyorum. Doğal davranamıyorum.”
GÜNLERCE AĞLADIM
* “Bu durum çok çirkin ve insanın kendini kirli hissetmesini sağlıyor. Günlerce ağlama, terleme, kin, öfke. Durup dururken çevrendekileri tersleme.”
KENDİNE ARABA ALDIRAN BİLE VAR
“Anlatılanlara göre bazı kadınlar bu durumu ekonomik ve iş yerinde yükselme olarak kullanıyorlar. Hatta bu AVM’de bu sayede kendine araba aldıran ve yöneticisi ile aynı evde yaşayanlar olduğunu çoğu kimse biliyor.”
