Senden özür diyorum, Valim….!

Zamanın ruhu denilen o lanet şey bize tarihimizi, tarihimizde sorumluluk alan nice insanlarımızı unutturuyor. 

Yeri geliyor zamanın ruhu ile onları yad ediyor. Yeri geliyor zamanın ruhu ile yok sayıyoruz.

Acaba hangimiz Mehmet Cemal Azmi’yi tanıyoruz.

Mehmet Cemal Azmi, Cumhuriyet öncesi birinci dünya savaşında Trabzon Valiliği yapmış bir değerimiz.
1868’de Arapkir’de doğan Mehmet Cemal Azmi Bey, eğitimini Mülkiye’de tamamlar. Öğretmen olarak devlet hizmetine başlar, çeşitli bölgelerde memurluk ve kaymakamlık görevlerinde bulunur. Kosova Merkez Kazaları kaymakamlığı döneminde İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne dâhil olur ve 1908’de meşrutiyetin yeniden ilanında rol alır. 1914 yılına değin Rize mutasarrıflığı görevini yürütür ardından Trabzon’a vali olarak atanır ve dört yıla yakın bu  görevi yapar.

Zaman, Ermeni çetelerinin milli varoluş savaşı veren Osmanlı ordularını arkadan hançerlediği, kahpece sivil halka saldırdığı günlerdir.. 
Cemal Azmi Bey, Trabzon’da bu ermeni çetelerine karış mücadele etmiş, çetelerin lojistik destek aldığı Ermeni yerleşim birimlerinde yer değişiklikleri yapmıştır. Rusların Trabzon’u işgali esnasında direnebildiği karar direnmiş, Ordu’ya gitmiş, orada da Ermeni çetelerine karşı yerel güçleri örgütlemiştir.
Milli mücadele öncesi Trabzon ve çevresindeki Ermeni çetelerine göz açtırmayan Cemal Azmi Bey’in bu vatan uğruna aldığı sorumluluk görev bilinci, Trabzon’un bugün Cumhuriyetin önemli kentlerinden biri olmasına neden olmuştur.

Valimiz Cemal Azmi bey..

Millidir
Cesurdur
Milliyetçidir.

Vatan uğruna alabildiği bütün sorumlulukları almıştır.
Zamanın Ruhu, Cemal Azmi Bey’i, saltanatın da kararı ile Ermenilerine zulüm ettiği gerekçesi ile suçlu ilan etmiştir. Cemal Azmi bey, Berlin’e kaçmak zorunda kalmıştır.
17 Nisan 1922’de Berlin’de Bahattin Şakir ile birlikte yürüyüşe çıkan Cemal Azmi, Nemesis adlı örgüt tarafından vurularak şehit edilir.  Mezarı Berlin’dedir. Atatürk Cumhuriyeti, Valimiz Azmi Bey’in ailesine sahip çıkmış. Maaşa bağlamıştır. Kaybolmaya yüz tutan mezarını da yaptırmıştır. Genç Cumhuriyet Valimizi unutmamıştır.

Zamanın ruhu ile uzun süre boyunca Cemal Azmi Bey’in şehit edilmesi Trabzon özelinde de Cumhuriyet döneminde anılmıştır. 
Arsin’de bir okula adi verilmiştir. 

Zamanın ruhu gereği bir dönem Cemal Azmi Bey unutulmuştur. 
Hele Cumhurbaşkanlığı düzeyince Ermenistan ile ilişkiler esnasında neredeyse, Valimizin adı Trabzon’dan silinmek istenmiştir.
Şimdilerde an olarak yine Cemal Azmi Bey’i unuttuk.
Ama malum çevreler unutmuyor..
Nasıl mı..?

Sözde ermeni soykırımının en ağır suçlusu olarak, ilan ediliyor.
Her 17 Nisan’da, Cemal Azmi Bey’e saldırıyorlar.

İşte size bir örnek.
“Türkiye’de yayınlanan bir ermeni gazetesinde bakın Cemal Azmi Bey için neler yazıyor.
Cemal Azmi Bey, Trabzon dâhilindeki Ermenilerin sürgün ve kıyımının baş sorumlularından biridir. 
Kasım 1914’te Rus savaş gemilerinin şehri top ateşine tutmasıyla Trabzon’da Ermenilere yönelik baskılar başlar, ancak sistematik olarak Ermenilerin tutuklanması ve şehirden silinmesi planı 2 Mayıs 1915’te pratiğe dökülür. Jandarmalar, Ermenilerin evlerinde arama yaparlar, Ermeni ileri gelenlerine yönelik tehditler artar.

 Bahattin Şakir’in 19 Haziran’da Trabzon’a gelmesi ve valiyle görüşmesinin ardından Ermenilere yönelik şiddet giderek tırmanır. Bu görüşmenin ardından, Cemal Azmi’nin, Trabzon’daki sivil ve askeri yetkilerle yaptığı toplantıda, Ermenilerin şehir dışında katledilmesini önerdiği aktarılır. Bu bağlamda, Talat Paşa’nın “istisnasız bütün Ermenilerin” tehcirini emrettiği 21 Haziran tarihli kararı doğrultusunda Trabzon’da sürgünler başlar. Öncelikle aralarında Taşnak mensuplarının, iş adamlarının ve öğretmenlerin olduğu 42 kişilik bir grup Samsun’a gönderilecekleri bahanesiyle, mavna cinsi teknelere bindirildikten sonra denizde boğularak öldürülürler. Kıyıya yüzerek hayatta kalmayı başaran, Trabzon’da lokantacılık yapan Vartan isimli Ermeni ise tanıklık edeceği korkusuyla Cemal Azmi’nin emri doğrultusunda kaldırıldığı hastanede zehirlenerek öldürülür…”

İşte Cemal Azmi Bey’i böyle anlatıyorlar. Böyle işliyorlar.

Peki biz..

Biz niye unutuyoruz Cemal Azmi Bey’i..
Niye şehit edildiği gün anmıyoruz. Niye tarihin gerçeklerini Trabzon özelinde dile getirmiyoruz.
Niye, bilim insanları Cemal Azmi Bey için tarihi gerçekleri ortaya çıkartacak bir çalışma yapmıyorlar.
Niye zamanın ruhuna esir ediyoruz bu milli adamı.
17 Nisan’ı sarıdan bir gün olarak geçirdik.

Ayıptır… Yazıktır.

Bir devlet yetkilisi Cemal Azmi Bey için tek laf etmedi. Trabzon özelindekiler de sus pus oldu.
Senden özür diliyoruz Valim.
Bizi affet.
Cemal Azmi Bey, ülkenin gururu, Trabzon’un onudur.
O’nu zamanın ruhu unutsa da biz inadına  unutmayacağız.
Ruhun şad olsun valim…Bu şehrin surlarında. Bu şehrin nefesinde, Bu şehrin varlığında hep varsın..

DİP NOT…!
Cemal Azmi Bey ile ilgili olarak kıt olan çalışmalardan biri de, İsmail Hacıfettahoğlu’nun makelesidir..

Okumak için tıklayın