Trabzon Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Cemil Pehlevan, fındık piyasasında yaşanan krizle ilgili dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Sorunun temelinde üreticinin örgütsüzlüğünün yattığını vurgulayan Pehlevan, fındık üreticisinin küçük ama örgütlü gruplar tarafından yönetildiğini söyledi.
Türkiye’de 500 bini aşkın fındık üreticisi olmasına rağmen piyasayı birkaç firmanın yönlendirdiğini belirten Pehlevan, bunun serbest piyasa söylemiyle açıklanamayacağını ifade etti. “Örgütsüz büyük topluluklar, örgütlü küçük gruplar tarafından yönetilir. Bugün fındıkta yaşanan tam olarak budur” dedi.
“Almıyorum Demek Serbest Piyasa Hakkıdır, Asıl Sorun Üreticinin Sahipsizliğidir”
Bazı firmaların fındık alımını durdurmasının eleştirilmesini doğru bulmadığını söyleyen Pehlevan, “Bir firma ‘almıyorum’ diyebilir. Bu serbest piyasanın gereğidir. Asıl sorgulanması gereken, üreticinin neden buna karşı koyacak gücü olmadığıdır” ifadelerini kullandı.
Bu noktada çözümün net olduğunu belirten Pehlevan, FİSKOBİRLİK’in işlevsiz hâle getirilmesinin fındık üreticisini savunmasız bıraktığını vurguladı.
“FİSKOBİRLİK Dünya Markasıdır, Bilerek Etkisizleştirildi”
FİSKOBİRLİK’in entegre tesisleri, işleme ve katma değer üretme kapasitesiyle stratejik bir kurum olduğunu söyleyen Pehlevan, “FİSKOBİRLİK dünya markasıdır. Buna rağmen ‘marketçilik yapıyor’ bahanesiyle kredi verilmedi, aforoz edildi” dedi.
Aynı dönemde Tarım Kredi Kooperatifleri ve Toprak Mahsulleri Ofisi’nin de marketçilik yaptığını hatırlatan Pehlevan, “Aynı işi devlet kurumları yapınca sorun yok, FİSKOBİRLİK yapınca suç. Bu çifte standarttır” ifadelerini kullandı.
“TMO Fiyat Belirleyemedi, Görev Zararının Sebebi Budur”
Toprak Mahsulleri Ofisi’nin açıkladığı 195 TL’lik alım fiyatının piyasa gerçekleriyle örtüşmediğini söyleyen Pehlevan, “Fındık piyasada kısa sürede bunun iki katına çıktı. Demek ki gerçek değer orasıydı ama devlet bunu doğru tespit edemedi” dedi.
TMO’nun al-sat yaparak yine aynı firmalara ürün verdiğini ifade eden Pehlevan, bunun üreticiyi korumadığını, yalnızca piyasayı oyaladığını belirtti.
“Kokarca Kadar Tehlikeli Bir Sorun Var: Piyasa Manipülasyonu”
Kahverengi kokarca zararlısının rekolteyi düşürdüğünü hatırlatan Pehlevan, “Bugün fındık az, rekolte düşük. Normal şartlarda fiyatın 400 liranın üzerinde olması gerekirken, bilinçli bir baskılama var” dedi.
Bu baskının, üreticinin nakit ihtiyacını bilen alıcılar tarafından fırsata çevrildiğini söyleyen Pehlevan, “Çiftçi mecbur satıyor, onlar bekliyor ve fiyatı aşağı çekiyor” ifadelerini kullandı.
“Fındık Üreticisi Olmazsa Bu Sistem de Olmaz”
Üreticinin bu şartlarda fındık üretiminden vazgeçme noktasına geldiğini belirten Pehlevan, “Fındık bu bölgenin ikinci geçim kaynağıdır. Üretici çekilirse, bu işten para kazananlar da ortada kalır” dedi.
Çözümün açık olduğunu vurgulayan Pehlevan, “Devlet, üreticiyi koruyacak kurumsal bir strateji ortaya koymak zorundadır. Bunun yolu da FİSKOBİRLİK’i yeniden güçlü, bağımsız ve işlevsel hâle getirmektir” diye konuştu.
“2025 Fındık Üreticisi İçin Kayıp Yıl, 2026 Daha Kötü Olabilir”
2025 yılının fındık üreticisi açısından son derece kötü geçtiğini söyleyen Pehlevan, mevcut gidişatın devam etmesi hâlinde önümüzdeki yılın daha ağır sonuçlar doğurabileceği uyarısında bulundu.
