ABD'nin arka bahçesi olan bölgede Rusya, Çin ve İran'ın giriştiği dev tatbikattan ilk fotoğraflar, uluslararası ajanslar tarafından dünyaya servis edildi.
Basra Körfezi'ni Hint Okyanusu'na açıldığı Umman Denizi'ndeki gövde gösterisi, İran devriminden bu yana bir ilk. Üç ülke, ilk kez bu boyutta bir tatbikat düzenliyor.
İran Genelkurmay Başkan Yardımcısı Habibullah Sayari, tatbikat bölgesinde görülecek her türlü keşif aracının imha edileceğini söyledi, "Şaka yapmıyoruz. Her türlü deniz ve hava aracı vurulacak" dedi.
Yangın çıkan gemiler veya korsanların saldırısı altındaki araçlardan kurtarma gibi bölümlerin yer aldığı tatbikatta, Çin'in gönderdiği güdümlü füzeler taşıyan savaş gemileri de var.
Rusya ise Baltık Filosu'ndan bir fırkateyn, bir tanker ve bir kurtarma römorkörü ile gövde gösterisine katılıyor.
Yarın sona erecek 17 bin kilometrelik alanda gerçekleşen gövde gösterisini ABD ve bölgedeki müttefikleri Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri dikkatle izliyor.
Ancak buna karşın, Reuters haber ajansı, Çin Savunma Bakanlığı sözcüsünün "Tatbikat bölgesel durumla bağlantılı değil" dediğini aktarıyor.
İran Deniz Kuvvetleri Komutan Yardımcısı Gulemreza Tahani de, "Tatbikat barış, dostluk ve bölgesel istikrar mesajları veriyor. İran inzivaya itilemeyecek" ifadesini kullandı.
İlkbaharda Umman Denizi'ne USS Abraham Lincoln ve yanındaki savaş gemilerini gönderen ABD, Kasım ayında ise Hürmüz Boğazı'nı geçip Basra Körfezi'ne doğru adım atmıştı.
Reuters'a konuşan ABD Donanma Bakanı Thomas Modly ise, İran'ın Hürmüz Boğazı'nda provokatif eylemlere kalkışabileceğini söyledi.
Rusya ve Çin'i uyaran Modly, "Bence her yerde provokasyona devam edecekler ve bunu yapmak için de her fırsatı değerlendirecekler" diye konuştu.
Moskova yönetimi ise, büyük bir organizasyonla tanıttığı Avangard hipersonik füzelerinin ordu envanterine girdiğini dün duyurdu. Sesten 20 kat hızlı olan füze sistemleri, Yasnenskiy Füze Üssü'ne yerleştirildi.
ABD, 1987 yılında Sovyetler Birliği'yle imzaladığı ve bu ülkenin dağılması sonrası Rusya'nın taraf olduğu Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması'ndan (INF) bu yıl Ağustos ayında resmen çekildi.
Uzmanlar, tarihi anlaşmanın çökmesi ile ABD, Rusya ve Çin arasında yeni bir silahlanma yarışının başlayabileceği endişesini dile getiriyor. Nükleer savaş tehdidini ortadan kaldırmayı hedefleyen anlaşma kapsamında 4 yılda yaklaşık 2 bin 691 füze imha edilmişti.
INF Anlaşması, nükleer başlık takılan füzelerin 30 yılı aşkın süredir Avrupa topraklarından uzak tutulmasını sağlamıştı. Anlaşma, Soğuk Savaş'ın son dönemlerinde iki süper gücün nükleer savaş tehdidini azaltmak amacıyla başlattığı üç ayaklı silahsızlanma sürecinin parçasıydı.
Bu sürecin diğer ayağını 1991'de imzalanan Stratejik Nükleer Silahların Azaltılması Anlaşması (START), diğerini de uzay silahları konusundaki müzakereler oluşturmuştu. Bugün hala geçerliliğini koruyan tek anlaşma olan START-3'ün süresi ise, 2021’de dolacak.
İran ve ABD, geçtiğimiz Mayıs ayında savaşın eşiğine geldi. Peki bu tablo nasıl ortaya çıktı?Tarihi nükleer anlaşma, İran ile P5+1 ülkeleri arasında 2015 yılında imzalandı.
ABD, İngiltere, Fransa, Çin, Rusya ve Almanya'nın taraf olduğu anlaşma, İran'ın uranyum zenginleştirme programını kısıtlaması karşılığında ülkeye uygulanan yaptırımların kademeli olarak kaldırılmasını öngörüyordu.
Ancak Donald Trump'ın ABD Başkanı seçilmesiyle rüzgar tersine döndü. Orta Doğu'da koşulsuz şekilde İsrail'i destekleyen Trump, geçen yıl anlaşmadan çekildi.
Ayrıca 2018'in sonlarında İran'a karşı yeni yaptırımlar açıkladı. Donald Trump, petrolün yanı sıra İran'ın en büyük ihracat gelir kaynağı olan demir-çelik, alüminyum ve bakır sektörlerini de kapsayan yeni yaptırımları ise Mayıs ayı başında devreye soktu.
Tahran yönetimi de anlaşmadan kısmen çekildiğini ilan etti, zenginleştirilmiş uranyum seviyesini aşamalı olarak artırdı. Tüm bunlar yaşanırken, dünyanın en önemli enerji güzergahı Basra Körfezi'nde bazı petrol tankerlerinde patlamalar oldu.
ABD ve Ortadoğu'daki müttefikleri, patlamalardan İran'ı sorumlu tuttu. İran'ın bir ABD insansız hava aracını füzeyle vurması ise, şimşek yüklü bulutların çarpışmasına yol açtı.
ABD Başkanı Donald Trump, İran'a saldırı emri verdiğini ve 10 dakika kala söz konusu saldırıyı iptal ettiğini söyledi. Pentagon ise, Ortadoğu'ya Patriot füze savunma sistemi bataryası konuşlandırdı.
ABD ordusu ayrıca, Kasım ayında yaptırımlarla boğuşan İran'ın gelecek yıl Rusya ve Çin'den savaş uçakları ile muharebe tankları almaya hazırlandığını bildiren bir rapor yayımladı.
