İhracatçı Eğilim Anketi’nin 2012 yılı ilk çeyrek sonuçlarını açıkladığı toplantıda konuşan Büyükekşi, üretim, ihracat, kapasite kullanım oranı, yurt dışı pazarlar, finansman, devlet destekleri krediler, istihdam ve yatırım konularının irdelendiğini belirterek, her ankette yeni konu başlıklarının eklendiğini bu çalışmaya 507 firmanın katıldığını kaydetti.

Büyükekşi, ihracatçılara Ocak ve Mart ayı dönemindeki gerçekleşmeleri sorduklarında geçen yılın aynı dönemine kıyasla en çok artış gösteren konunun maliyet kaleminde olduğunu ifade ederek, ihracatçıların bu konudan şikayetçi olduğunu söyledi.

Üretim, ihracat ve genel karlılık düzeyinde geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında üretimde yüzde 39,5, ihracat yüzde 46,2 artışın gözlendiğini anlatarak, şunları aktardı: ”Firmalara ikinci çeyrek ile ilgili beklentilerini sorduğumuzda, firmaların özellikle yüzde 51’i maliyetlerin artacağı beklentisi içerisinde olduğunu söylüyorlar. Firmaların, yüzde 45,4’ü ihracat artışı olacağını, yüzde 41,1’i üretim artışı olacağını ve yüzde 36,7’si kapasite kullanım oranında artış olacağını söylüyor. Firmalara, yılın ilk çeyreğinde kullanılan hammaddelerin orijinlerini sorduğumuzda yüzde 67’si hammaddeleri yurt içinden temin ettiklerini söylüyorlar. Yılın ilk çeyreğinde ihracatta yeni pazarlara girebildiniz mi? sorumuza ortama yüzde 34,1’i yeni pazarlara girdiğini söylüyor. Firmaların otomotiv sektöründe 47,1’i yeni pazara girdiğini, makine elektrik elektronik yüzde 45, kimyevi maddeler yüzde 43, demir dışı metaller ise yüzde 40,8’i yeni pazarlara girdiğini söylüyor.

Nisan-Haziran döneminde ilk kez girilmesi planlanan hedef ülkelerde, yüzde 17,6 Rusya, yüzde 10,8 ile Çin, yüzde 10,1 ile ABD, yüzde 9,3 ile Irak ve yüzde 8,1 ile Birleşik Arap Emirlikleri sıralanıyor. İlk 5’teki ülkelerin hepsi AB dışındaki ülkeler olduğu görülüyor. Bizim stratejimiz ile paralellik gösteriyor.” Büyükekşi, firmaların, yüzde 62,5’inin yeni müşterilerden sipariş aldıklarını ifade ettiğini belirterek, firmaların, yüzde 36,1’i müşteri kaybettiğini, bir yandan müşteri portföyünün genişlerken bir yandan da müşteri kaybının görüldüğünü kaydetti.

Cironun pazara göre dağılımında yüzde 62,4’ü ihracata, 37,6’sının iç piyasaya satış yaptıklarını söylediğini ifade eden Büyükekşi, şunları söyledi: ”En yüksek ihracattan elde edilen sektörün, yüzde 73,7 ile bitkisel ürünler, yüzde 70,8 ile tekstil ve yüzde 64,9 ile otomotiv sanayinin olduğu görülüyor. Yılın ilk çeyreğinde ihracat pazarlarında karşılaşılan sorunların başında rekabetçi fiyat sunamamanın geldiğini görüyoruz. AB’deki ekonomik koşulların sıkıntı içinde olması ihracatçılarımızı problem içine sokuyor. Hedef ülkelerdeki ekonomik koşullar, siyasi engeller, bürokratik engeller, nitelikli personel yetersizliği, ürün kalitesi ve dil sorunlarının yaşandığı söyleniyor. Firmaların, genel olarak yüzde 39,3’ü dış finansman talebinde bulunduğunu söylüyor. Genel olarak yüzde 80,9’unu özel bankalar vasıtasıyla sağladıklarını söylüyorlar. Özel bankaların dışında en çok finansman sağlama konusunda Eximbank devreye giriyor. Eximbank’ın önemli atılımları var.

İhracatçılarımıza müjdemiz var. Merkez Bankası’nın, ihracata yönelik kredileri için daha önce 3 milyar dolarlık limiti vardı, bunu 4 milyar dolara çıkardı. Firmaların limiti, 40 milyon dolardı, 50 milyon dolara çıkarıldı. Dış ticaret sermaye şirketlerinin 60 milyon dolar olan limiti de 90 milyon dolara çıkarıldı. Libor 0.75 faiz oranıyla Merkez Bankası, Eximbank’a aracılık etmesi için kaynak sağlıyor. Eximbank da ihracatçılara bunu kullandırıyor. Bu cuma günü bize gelen bir haberdir. Ankette de firmaların yüzde 40’ı dış finansman ihtiyacının olduğunu söylüyor. Finansman da şu anda çok önemli. Merkez Bankası, kredi ödeme süresini 120 güne taahhüt kapatma süresini 1 yıla çıkardı. 18 Mayıs Cuma günü Merkez Bankası Başkanımız toplantımıza katılacak ve daha detaylı görüşlerimizi paylaşacağız.’ -”Ar-Ge ve KOSGEB desteklerinde yüzde 50 civarında artış bekleniyor”- Büyükekşi, firmaların yüzde 44’ünün dış finansman talebi olacağını söylediğini belirterek, şunları kaydetti:

”Döviz kuru riskinden korunmak için kullanılan araçlar yüzde 26 ile forward, yüzde 18,5 vadeli işlem, yüzde 6,3 opsiyon, yüzde 2 swap kullandığını ve yüzde 57’si hiçbir şey kullanmadıklarını söylediler. Gelecek dönemde devlet desteklerinden yararlanma durumunda Ar-Ge destekleri ve KOSGEB desteklerinde yüzde 50 civarında artış bekleniyor. 2012 yılı ile ilgili ilk çeyrekte sektörde ortalama çalışan sayısını 162 olarak hesaplıyoruz. İlk çeyrekte geçtiğimiz dönemle paralellik seyrediyor. 2012 yılıyla ilgili ihracatçılarımızın yaklaşık 180 bin kişilik istihdam yaratmayı planladıklarını söylemiştik. İlk ve ikinci çeyrekte buna paralellik görüyoruz. İstihdam yapmayı planlayan firmaların oranı yüzde 30,8, yapmayacak firmaların oranı yüzde 45,6 olduğunu görüyoruz. Firmaların, 2012 yılında istihdam edilmesi planlanan ortalama yeni çalışan sayısı 9 olarak planladıklarını görüyoruz.”

-Piyasa beklentileri-

Büyükekşi, her dönemde piyasa beklentilerini sorduklarını ifade ederek, ”ABD doları/Türk lirası kur tahmini, gelecek dönemde 1,80, yıl sonunda 1,84 beklentisi var. Avro’da 2,35 ve yıl sonunda 2,39 beklentisi bulunuyor. Enflasyon tahmininde 9,23 öngörmüşler. Geçen dönem 9,29’muş. Merkez Bankası politika faiz tahmini 7,60, büyüme beklentisi Nisan-Haziran döneminde 4,88, 2012 yılı sonu 7,07, Merkez Bankası politika faizlerinin ideal seviyesi 6,57, rekabetçi ideal ABD doları/TL kur seviyesi 1,81, rekabetçi ideal avro/TL kur seviyesi 2,34 olarak öngörüldü” diye konuştu.

Emtia fiyatları konusunda sanayide Mayıs ayı sonu itibariyle yüzde 48,7, yıl sonu itibariyle yüzde 60,4 artış beklendiğini anlatan Büyükekşi, tarımda Mayıs ayı sonu itibariyle yüzde 41, yıl sonu itibariyle yüzde 54,6 artış beklendiğini söyledi.

İhracat sektörünün en öncelikli sorunlarının yüzde 64,9 ile enerji maliyetleri, yüzde 53,5 ile döviz kurları ve yüzde 49,9 ile finansman maliyetleri olduğunu aktaran Büyükekşi, hizmet alınan kurum ve kuruluşlardan duyulan memnuniyetin ortalama 3,6 olduğunu dile getirdi.

Yeni Türk Ticaret Kanunu’na ilişkin firmalara bilgileri sorulduğunda yüzde 7,3’ünün çok bilgili ve yüzde 63,9’unun biraz bilgili olduğu, yüzde 22,5’inin pek bilgili olmadığı sonucuna varıldığını belirten Büyükekşi, ”Yeni Türk Ticaret Kanuna ilişkin avantajlar sorulduğunda yüzde 59,4’ü şeffaflığı, yüzde 49,7’si kurumsallaşmayı, yüzde 44,8’i sorumluluğu getirdiğini söylüyor. Basılı kağıt ve belge içeriği, adli ve idari cezalar, şirkete borçlanma yasağı, internet sitesine ilişkin hükümler, finansal tabloların Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan zorunluluğu gibi konularda yeni yasayı yetersiz ve sorunlu bulunduğu söyleniyor. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda bu anket sonuçlarında yer alan sorunlardan 16 maddenin değişmesiyle ilgili bir talepte bulunduk. Şu anda bu görüşülüyor” şeklinde konuştu.

Büyükekşi, yabancıların satın alım sürecinde en çok ürün kalitesi ve fiyata dikkat ettiğini belirterek, yabancıların Türk markası algısında, ürün kalitesi yüksekliği, hızlı üretim, müşteri odaklı esnek hizmet anlayışının öne çıktığını bildirdi.