24 Mayıs Dünya Şizofreni Günü: Dışlamak Değil, Anlamak Gerek
Şizofreni hakkında farkındalık yaratmak için güzel bir gün…
Ama yalnızca bir gün değil, her gün konuşulması gereken bir gerçeklik şizofreni.
Bu hastalıkla yaşayan bireyler ve onların yakınları için iyileşme, sadece tıbbi tedavi almakla sınırlı değildir. Elbette ki tedavi sürecinin düzenli ve etkili olması çok önemlidir. Ancak iyileşmenin bir diğer önemli boyutu da, bireyin toplumda karşılaştığı engellerin fark edilmesi ve bu engellerin kaldırılmasıdır.
Ne yazık ki bugün hâlâ "şizofreni" kelimesi, küçümseme, alay etme ya da dışlama amacıyla kullanılıyor. Oysa şizofreni; kişinin düşüncelerini, duygularını ve algılarını etkileyen bir ruhsal hastalıktır. Zaman zaman gerçeklik algısında bozulmalar yaşansa da, uygun tedavi gören bireylerin önemli bir kısmı hayatlarını belirti göstermeden sürdürebilmektedir.
Ancak kişi, sadece “hasta” olarak görülüp “şizofren” etiketiyle toplumdan dışlandığında, bu yalnızca tedavi sürecini değil; aynı zamanda sosyal yaşama katılımını, temel haklara erişimini ve insan olarak var olma mücadelesini de olumsuz etkiler.
Oysa sağlık, yalnızca fiziksel değil; ruhsal ve sosyal iyilik halini de kapsar. Bir kişi tedavi alsa bile, eğer toplumda kendine yer bulamıyorsa, bu iyileşme sürecinin eksik kalmasına neden olur.
İyi haber şu ki; destekleyici sosyal çevre, anlayışlı tutumlar ve ayrımcılıktan uzak bir yaklaşım sayesinde birçok kişi çalışabiliyor, sevebiliyor, paylaşabiliyor ve geleceğe umutla bakabiliyor. Yani şizofreni ile yaşamak, yaşamdan kopmak anlamına gelmiyor. Aksine, hayatın içinde bir yer edinmek her zaman mümkün.
İyileşme sadece bireyin kendi çabasıyla değil, toplumun onu nasıl karşıladığıyla da yakından ilgilidir. Bu yüzden okulda, iş yerinde, otobüste, hastanede — kısacası her yerde — söylemimizi değiştirmek, ön yargılarımızla yüzleşmek ve empati kurmak iyileşmenin en güçlü desteklerinden biri olacaktır.
Dışlamak yerine anlamaya çalışmak, etiketlemek yerine destek olmak…
Belki de bu 24 Mayıs’ta atılacak en güzel adımdır.
Dünya Şizofreni Günü kutlu olsun.
UZM. DR. DOĞANCAN SÖNMEZ