Zirai Don ve Fındık Üzerindeki Etkileri
Zirai don, atmosfer sıcaklığının sıfırın altına düşmesiyle meydana gelir. Bölgemizde en yaygın tarım ürünü olan fındık, düşük sıcaklıklara karşı belirli seviyelere kadar dayanıklı olsa da kritik eşikler aşıldığında ciddi zararlar görülebilir. Eyüpoğlu, fındık bitkisinin dayanıklılık seviyelerini şu şekilde açıkladı:
-Ağaç gövdesi -20°C’ye kadar dayanabilir.
-Yan dallar -15°C’de zarar görmeye başlar.
-Erkek çiçekler fenerlenme döneminde -5°C, anterler içinde -8°C’de zarar görür.
-Dişi çiçekler (karanfil) -8°C’de etkilenmeye başlar.
-Tomurcuklanma sürecinde -2°C’den itibaren hasar riski artar.
Özellikle 2014 yılı Mart ayında yaşanan zirai don, fındık üretiminde büyük kayıplara neden olmuştu. Son yıllarda iklim değişiklikleri nedeniyle kış aylarında sıcaklıkların yüksek seyretmesi, bitkilerin erken uyanmasına ve donlara karşı daha hassas hale gelmesine yol açıyor. Bu durum, üreticilerin bir yıllık emek ve yatırımlarının bir anda kaybolmasına neden olabilir.
TARSİM Tarım Sigortasında Son Gün 3 Mart
Eyüpoğlu, olası zararların önüne geçebilmek adına üreticilerin tarım sigortası yaptırması gerektiğini vurgulayarak şu açıklamada bulundu:
"Don, dolu, fırtına gibi doğal afetlere karşı tarım sigortası en büyük güvencemizdir. Üreticilerimizin mağduriyet yaşamaması için başta fındık olmak üzere aronya, kivi ve diğer tarımsal ürünlerini devlet destekli TARSİM sigorta acenteleri aracılığıyla sigortalatmalarını öneriyoruz. Tarım Kredi Kooperatifleri, bazı il ve ilçelerde FİSKOBİRLİK, Ziraat Bankası ve TARSİM yetkili sigorta acenteleri 3 Mart 2025 tarihine kadar sigorta işlemlerini gerçekleştirecektir. Son güne kalmadan üreticilerimizi sigorta yaptırmaya davet ediyoruz."
Fındık Bahçelerinde Don Riskine Karşı Alınabilecek Önlemler
Fındık üreticilerinin don tehlikesinden korunabilmesi için alınabilecek bazı önlemler şu şekildedir:
Meteorolojik verileri takip ederek don beklendiği günlerde bahçenin çeşitli noktalarına sap, saman, kuru ot, paçavra ve araç lastikleri yerleştirilip yakılarak sisleme yapılmalı (Gece saat 23.00'ten itibaren).
Yağmurlama sulama sistemi bulunan bahçelerde bu sistem çalıştırılmalıdır.
Sisleme makineleri ile bahçeye sisleme yapılabilir.
Hava karıştırıcıları ve vantilatörler kullanılarak soğuk havanın bahçede birikmesi önlenmelidir.
Yıllık bakım işlemlerinin doğru ve zamanında yapılması, bitkinin don dayanıklılığını artıracaktır.
Yüksek rakımlı bölgelerde geç uyanan Çakıldak gibi fındık çeşitleri tercih edilmelidir.
Azotlu gübre kullanımına dikkat edilmeli, aşırı gübreleme bitkinin don hassasiyetini artıracağı için kontrollü gübreleme yapılmalıdır.
Bu önlemler, donun bitki ve meyve üzerindeki etkisini azaltarak ürün kayıplarının önüne geçmeye yardımcı olacaktır.
Üreticilerimizin bu önerileri dikkate almasını ve tarım sigortası işlemlerini son güne bırakmadan tamamlamalarını önemle hatırlatıyoruz. Bereketli bir sezon dileriz!
