Ziraat Mühendisleri Odası Trabzon Şube Başkanı Cemil Pehlevan, son günlerde Karadeniz Bölgesi'nde yaşanan şiddetli soğuk ve don olaylarının tarımsal üretime etkilerini 61saat.com’a değerlendirdi.
Özellikle fındık üreticisinin tedirgin olduğu don zararına ve kokarca böceğinin yayılımına dikkat çeken Pehlevan, TARSİM sigortasının önemini bir kez daha vurgularken, çiftçiye yönelik acil destek ve önlem çağrısında bulundu.
İşte Pehlevan’ın uyarılarla dolu açıklamalarından öne çıkan başlıklar..
DON FELAKETİ 36 İLDE ETKİLİ OLDU
"Tarımsal üretim büyük risk altında; hasar tespiti acil yapılmalı."
Pehlivan, don olaylarının 36 ilde tarıma büyük zarar verdiğini belirtti. Açık alanda yapılan üretimin büyük risk altında olduğunu ve hasar tespitlerinin hızlıca tamamlanması gerektiğini söyledi.
TARSİM UYARISI: DEVLET DESTEKLİ AMA YİNE DE YAPTIRMIYORUZ
"Devlet sigorta priminin %67’sini ödüyor, ama çiftçi yaptırmıyor!"
TARSİM sigortasının önemine değinen Pehlevan, sigorta yaptırmayan üreticilerin zararlarını devletten talep ettiğini, oysa devletin zaten üçte ikisini karşıladığını vurguladı.
KOKARCA SOĞUKTAN KIRILDI MI?
"Eksi 10’lar kokarca böceği popülasyonunu azaltmış olabilir."
Soğuk havanın kokarca böceği üzerinde olumsuz etkisi olabileceğini ifade eden Pehlevan, "Belki de bu dondurucu soğuklar popülasyonu kırmış olabilir" dedi.
FINDIK VE ÇAY MİLLİ ÜRÜN İLAN EDİLMELİ
"Katma değeri yüksek bu ürünler artık stratejik olarak tanınmalı."
Fındık ve çayın milli ürün ilan edilmesi gerektiğini söyleyen Pehlevan, bu ürünlerin TBMM kararıyla daha ciddi korunması gerektiğini ifade etti.
FİSKOBİRLİK’İN LAV EDİLMESİ BÜYÜK KAYIPTI
"Bugün herkes market açıyor; Fiskobirlik uyduruk gerekçeyle kapatıldı."
Fiskobirlik’in kapatılmasını büyük hata olarak nitelendiren Pehlevan, çiftçinin ürününü satabilmesi için kooperatifleşmenin şart olduğunu söyledi.
HAL YASASI ACİLEN ÇIKMALI
"Çiftçi zarar ederken, aracı kazanıyor!"
Pehlivan, Hal Yasası'nın bir an önce çıkarılması gerektiğini vurgulayarak çiftçinin korunmadığı bir sistemin üretim krizine yol açacağını söyledi.
KOKARCA TEHDİDİ KONTROLDEN ÇIKTI
"Kokarca gıda güvenliğini tehdit ediyor; fiyatları artıracak."
Kokarca böceği ile ilgili yıllar önce uyarıda bulunduklarını belirten Pehlevan, zamanında önlem alınmadığı için durumun kontrolden çıktığını, verim ve kalite kaybının fiyatları artıracağını ifade etti.
Pehlevan'ın açıklamaları şu şekilde oldu:
Bölgemizde değil Türkiye’de 36 ilde şu anda çok belirgin hasarlar oluştu. Tarımsal faaliyetler kapalı alanda da yapılan var ancak, çoğunluk açık alanda, doğal şartlarda yapılıyor.
Öncelikle burada hasar tespitlerinin yapılması gerekiyor. Tarım ve Orman Bakanlığı bütün elemanlarıyla sahada. O konuda ne yapılması gerekiyor aşamasında; TARSİM sigortası olanların hasarı karşılanacaktır.
Ancak bir çok insan paradan imtina edip sigorta yaptırmıyor. Yaptırmadığında iş devletin üzerinde kalıyor. Aslında devlet TARSİM’i destekliyor. Vatandaşın ödemesi gereken sigorta priminin yüzde 67’sini devlet ödüyor. Ancak vatandaş ne hikmetse sigortasını yaptırmıyor. Bu tarz don gibi doğal afetlerde de devlete gidiyor ‘Ben bu işten kurdan, yardım et’ diyor. Ancak devlet zaten sigortasını yaptırsa yardımcı olacak.
Devletin de bu kadar insana şu şartlarda herkese nasıl yardım edeceği o da ayrı problem.
Vatandaş gereğini yapmadığı halde, devletin yine de yapması gereken aldıkları tarım kredilerini erteleyebilir, fidan, fide desteği verebilir, gübre desteği verebilir.
Ancak burada öncelik hasar tespitlerinin yapılması gerekiyor.
Düşük faizli, hibe türü krediler verilmesi gerekiyor.
Ancak burada asıl olan TARSİM’i ön plana çıkarmak gerekiyor. Devlet 3’de 2’sini vermesine rağmen vatandaş bu duruma çok eğilmiyor. Şu anda vatandaş TARSİM’i olsaydı, yaşanan bu durumdan etkilenmezdi. Arabasını sigorta yaptıran vatandaş, bağını bahçesini de sigorta yaptırmalı.
ZİRAİ DON, KOKARCAYI ETKİLEDİ Mİ?
Bu olay önümüzdeki yıllara da sirayet edecektir. Tarımsal faaliyette oluşan don olayları gelecek yıllara da yansır, düşüşlere sebebiyet verir. İlimizde çok fazla bir hasar yok. 500 rakım üzerinde ki bu kesin bir şey yok. Arkadaşlarımız da hasarı çalışıyor, herkes sahada. Bize gelen bilgilere göre Ordu, Giresun, Samsun’da bayağı hasar olduğu söyleniyor.
Bilimsel olmayan bir görüş. Öngörü bu: Yüksek sesimlerde kokarcayı etkileyibilir. O da karış süresi önemli. Eksi 10’derecede kokarcayı etkileyebilir. Ama kalış süresi önemli. Eksi 10 dakikada 10 dakika, yarım saat kalıp çıktı mı? Böceği ne kadar etkileyebilir.. Bu olaydan sonra bunu göreceğiz.
Bazen afetleri şöyle değerlendirmek lazım. Ordu, Giresun, Samsun bölgelerinde eksi 10 dereceleri gördü. Burada duyumlarımı söylüyorum, görüştüğüm arkadaşlara söylüyorum: Belki de kokarca popülasyonu düşüşüne sebebiyet verecektir. Yani onları öldürmüş olacaktır, bu soğukta yaşamına devam edecektir, belki popülasyonu kırmış olacaktır. Umudumuz o yönde. Böyle bir öngörümüz var.
FINDIK BANKASI KURULMASI PLANLANIYORDU…
Aslında fındık ve çayın milli ürün ilan edilmesi gerekiyor. Şu anda kriz masaları oluşturulmaları gerekiyor. Fındığın ilgisi herkestir. Bize çok yüksek katma değer katıyor. 2,5 milyon dolardan fazla bir girdisi var. Bunu milli ürün ilan etmemiz gerekiyor. İktidarı muhalefeti ayırt etmiyorum. TBMM’de bu karar alınması gerekiyor.
İlk Fındık Şurası 1935’te toplanıyor. Tam 53 sayfa rapor var. Fındığı dikiminden pazarlamasına kadar. Celal Bayar, o dönemin ekonomi bakanı bizzat toplantıya baskınla yapıyor. O kadar ehemmiyet veriyor. Hatta fındık ile ilgili bankanın kurulması fikri var. O kada ehemmiyet veriliyor.
Şu anda geldiğimiz noktaya bakıyoruz fersah, fersah gerideyiz.
Fiskobirlik’i lavettik. Uyduruk gerekçelerle yok market açmış, onu açmış bunu açmış. Bugün herkes market açıyor.
Dünyada baktığınızda birlikler sayesinde çiftçi malını satıyor.
Hal YASASININ ÇIKMASI GEREKİYOR
Hal yasasının bir an önce çıkması gerekiyor. Çiftçi zarar ediyor bundan aracılar kazanıyorlar. Bunları biz kafa yormamız gerekiyor. Oturup bunları tartışmamız gerekiyor. Çiftçi lehine kararlar almamız gerekiyor. Önümüzdeki dönemlerde çok zor durumlarda kalacağız. İklimden kaynaklı doğal afetler olaylar daha artaracaktır. Hortumlar, biz bunları bilmiyorduk. Bakın bu TARSİM’in kapsamında hepsi var.
KOKARCA BAŞ BELASININ ÖTESİNDE…
Kokarca, baş belasının da ötesi neyse onu söyleyin.. Gıda fiyatlarını tırmandıracak. Hayat standardımızı bozacak. Yıl 2019 daha yeni giriyor Gürcistan’dan. Ziraat Mühendisleri odası tespit etti. Eğitim verdik, kimse ilgilenmedi. Ne zaman yorganların altından çıkmaya başladı, o kokmaya muhatap olmaya başladı, yollara düştüler. Oysa bizim dediğimiz zaman çok basitti.
Kaç yıl geçmiş aradan. Şu anda Tarım Bakanlığı çok büyük efor sarf ediyor. Keşke zamanında sarf etseydi. Bu olay kontrolden çıktı.
Geçen sene Kayseri’de kayısıdaydı. Bursa’da şeftalideydi. Çanakkale’de domatesteydi. Bu ne demek bu sene çemberi kapatacak. Narenciyeye gidiyor. Ege’de Akdeniz’de oralardaki bahçelerde. Verim düşüklüğü, kalite düşüklüğü olduğu zaman arz talepten fiyatlar artacak. Bunları zamanında yapmamız gerekiyordu.
