GÜMÜŞHANE'DE RADYASYON
Gümüşhane’nin doğal kaynaklı radyasyon seviyesini belirlemek amacıyla Gümüşhane Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü tarafından “Günlük Doğal Kaynaklı Radyasyon Ölçüm Raporu” hazırlandı. Gümüşhane Üniversitesi Kurumsal İletişim Koordinatörlüğü’nden yapılan açıklamada, Jeofizik Bölümü Başkanı Yrd. Doç. Dr. Nafız Maden’in rehberliğinde öğrenciler tarafından 01-31 Aralık 2011 tarihleri arasında 512 kanallı Gamma Ray Spektrometre cihazıyla günlük Toplam Doz Oranı (TDO) ve Etkin Doz Oranı (EDO) ölçümlerinin yapıldığı aktarıldı. Alınan ölçümlerin incelenmesi sonucunda TDO değerlerinin 1075.2 nGy/saat ile 1132.8 nGy/saat arasında; EDO değerlerinin ise 752.6 nSv/saat ile 793.3 nSv/saat arasında değiştiğinin ifade edildiği açıklamada, Aralık ayı için yapılan ölçümlerin ortalamasının TDO için 1101.1 nGy/saat, EDO için 771.0 nSv/saat olarak hesap edildiği bildirildi. Doğal kaynaklı radyasyonun dünya için yıllık ortalamasının 2.42 mSv/yıl olduğunun hatırlatıldığı açıklamada, Gümüşhane için elde edilen yıllık eşdeğer doz oranı değerlerinin dünyanın yıllık doz oranı değerinin altında olduğuna işaret edilerek, alınan ölçümler ve yapılan hesaplamalar sonucu belirlenen değerlerin insan sağlığı üzerinde hastalık yapıcı hiçbir etkisinin bulunmadığı kanaatine ulaşıldığı vurgulandı.
RADYASYONUN İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDE ETKİLERİ
Dünyanın oluşumundan bu yana radyoaktif bir özellik göstermekte olduğuna işaret edilen açıklamada, çevremizde her zaman için bir miktar radyasyon bulunduğuna dikkat çekilerek şöyle devam edildi: “Çevredeki doğal ortam insanın maruz kaldığı en büyük radyasyon kaynaklarını içermektedir. Dünyanın oluşumuyla birlikte doğada yerini alan çok uzun ömürlü (milyarlarca yıl) radyoaktif elementler yaşadığımız çevrede, normal ve kaçınılmaz olarak kabul edilen doğal bir radyasyon düzeyi oluşturmuşlardır. Maruz kalınan radyasyonun büyük bir kısmı doğal kaynaklıdır. İnsanların aldıkları dış radyasyon dozları dünyanın her yerinde aynı değildir.”
Radyasyonun insan sağlığı üzerindeki etkilerine de değinilen açıklamada, “Radyasyon bir cisimden geçerse, cismi iyonize ederek kimyasal yapısını bozmaktadır. Eğer radyasyon organ ve dokuları oluşturan bir hücreden geçerse ve hücre içinde kromozomları oluşturan DNA moleküllerinde kritik bozulmalara sebebiyet verirse, hücre kendini tahrip etmektedir. Molekül, hücre ve doku üzerinde birçok muhtemel etki kişinin dışarıdan radyasyona maruz kalması sonucu oluşmaktadır. Böyle şiddetli bir etki belli bir süre içinde maruz kalınan toplam doza bağlıdır. Eğer bir kişi yüksek seviyede radyasyona uzun bir süre maruz kalırsa ve vücutta radyasyon birikimi yüksek ise vücuttaki birçok hücre ölecektir. Radyasyona maruz kalan kişide ciddi hastalıklara (deri yanıkları, saç dökülmesi, kısırlık, vb) sebep olacaktır. Doza bağlı olarak, radyasyona maruz kalan kişi eğer iyi bir tıbbi tedavi alırsa kısmen iyileşebilecektir. Ancak çok yüksek dozlarda iyileşme mümkün değildir ve birkaç gün ya da haftada kişinin ölümüyle sonuçlanacaktır” denildi.