Esnaf, her ne kadar şu aralar AVM’lere yenilmiş gibi görünse de, hala o eski samimi havasını şartlar ne olursa olsun sürdüren meslek erbabıdır. Gittiğiniz bir ayakkabıcıda, balıkçıda, çarşıda ve pazarda azıcık muhabbet açmanız, elde edeceğiniz ıskontoya kapı aralar. Çünkü esnaf içtendir. Hemşerisini kollar. Olur da hemşerisi olmayan bir müşterisi çıkarsa, eniştesi ya da damat tarafı, yani tanıdıklarının tanıdıkları muhakkak o müşterinin hemşerisidir. Normalde fiyatı bu kadardır ama sen tanıdıksındır, onun için ıskonto yapar sana.
Esnaf olmanın şartı ıskonto
Esnaf, kendisine gelişi belli bir fiyat olan ürüne fazla kar koymaz, müşterisine satar. Malın hızla gelip hızla gideni makbuldür. Müşteri “güzellik” yapılmasını istediğinde de ona malın gelişinin kaç para olduğunu açıkça söyler, müşteriyi ikna eder. Kazancından üç-beş feragat edip o indirimi yapar müşterisine. Çünkü müşteri velinimettir. “Bize gelişi şu kadar abi. İnan ki tanıdık olmasan fiyatı indirmezdim, ama sana şu kadar olsun” der. Ne zaman tanışmışsınızdır? Ne zaman akraba olmuşsunuzdur? Memleket birdir işte daha ne olsun…
Iskontosuz alışveriş bir ütopya mı?
Bir süredir esnaflık AVM’lere karşı duramıyor. AVM’deki bir ayakkabıcıya gittiğimizde bizi karşılayan artık bir hemşerimiz olmuyor. Bu da bizim, o alışveriş için ya taksit yaptırmamıza ya da sezon sonunu beklememize sebep oluyor. Esnaflardan uzaklaştıkça, suni bir ilişkiler yumağına dahil oluyor ve aslında istemeden ve bilmeden esnafın iyice tükenmesine sebep oluyoruz. Esnaf bize veda ediyor, bizim haberimiz olmadan. El sallıyor biz görmeden. AVM’ler esnafı yeniyor, ya da şöyle söyleyelim: Maçta AVM’ler sağlı sollu atak yapıyor ve esnaf savunma yapmaktan kafayı kaldıramıyor. Bir top sağdan ortalanıyor, olmadı bu kez soldan geliyor atak. Fakat durumun tersine dönmeye başlayacağı AVM’lerin de belinin büküleceği bir kırılma noktası var. Esnaf, şekil değiştirip dijitalleşiyor ve yavaş yavaş internet dünyasına adım atıyor.
İnternet demek nefes alma fırsatı demek
Online ticaret ülkemize çok hızlı girdi fakat AVM’lerin pek çoğu halihazırda internetten satışa başlamış değiller. İşte kırılma noktası: AVM mağazalarının bir kısmı bu trendi kaçırır gibi olunca esnaf kontratağa geçmiş ve ekmeğini internetten çıkarmaya yönelmiş durumda. Dünyanın değişmez kuralı her zaman işliyor. Doğan büyüyor, gelişiyor, yaşlanıyor ve ölüyor. Küllerinden doğanları saymazsak, yeni trendler ortaya çıkıyor. Bu yeni trendler ise, dijitalliğin getirdiği handikaplar neticesinde, samimiyeti olmayan suni durumlar oluyorlar. Alışverişte, insani ilişkiler önce yapaylaşıyor, ardından dijital dünyaya geçiş olduğunda bu sefer insan faktörü aradan iyice çıkıyor ve tamamen kodlarla muhatap olunuyor. Fiyat neyse o. Haliyle, indirim isteme olasılığımız olmuyor. “Öğrenciyim abi” diyemiyoruz. Yahut “nerelisin ustam” sorusuna cevap alamıyoruz. Bu da ıskonto hayalimizi suya düşürüyor.
Esnafı internetin kodlarında aramak
Esnafın o güzelim samimiyetini kodlarda bulamasak da, toplumsal kodlarımızda esnaflık büyük bir yer tutuyor. Haliyle hemşeri muhabbeti yapamıyor olabiliriz ama o bizi hemşeri olarak görüp indirim yapabiliyor. Bilmiyoruz, duymuyoruz, haberdar olmuyoruz demeyin; bu artık geride kaldı. Sanal hemşerilerimiz ile aramızdaki bağı kuracak bir site hayata geçti. Bu site, dijital esnafımızın “sana 40’a olur” sözünü bize ulaştırıyor. Sitenin adı: www.indirimkodu.com ve tek yaptığı şey esnafın ve diğer tüm online mağazaların “seni mi kıracağım, al sana şu kadar indirim” demesini sağlayan kodları bulup çıkarıp listelemek.
Sitede isteyen istediği markadan indirim ve fırsatlara ulaşıp kendisine olacak rakama ulaşabiliyor. Mesela
Defacto indirim kodu veya
Maxioutlet indirim kuponu veya
Yalıspor kupon kodu ararsanız; hop durun aramayın; buldunuz. Çünkü mantık çok basit. Satın almak istediğiniz ürünün bulunduğu online dükkan size bir indirim sunmuşsa bunu indirimkodu.com’dan aratıyorsunuz, kodu buluyorsunuz, dükkana dönüp kullanıyorsunuz. Dijital esnaf size “Hoş geldin abi. Bak bu ayakkabıyı ben kendim giyiyorum. Çok güzel olur sana. Bize gelişi 120, satıyoruz 140’a, ama sana 130 olur. Para sana feda olsun güzel abim” diyor. O zaman beklemenin, pahalı almanın, cebimizden ekstra paralar harcamanın ne anlamı var? İndirim kodu olmadan alışveriş sadece esnaflık müessesesine sırt dönmek değil; kendi cüzdanına da ihanet etmek değil de nedir?
