Gemi adamı nedir? Gemi adamı olarak isimlendirilen kişiler denizde, gemilerde zabit, yardımcı zabit, tayfa ve diğer yardımcı hizmet personeli olarak görev yapan kişilerdir. Yani gemi adamları hayatlarını profesyonel olarak denizlerde, gemilerde kazanan kişiler olarak kabul edilebilir. Gemilerde çalışmak isteyen kişiler, Sahil Sağlık Denetleme Merkezlerine başvurarak gerekli olan belgeleri ve yapılması gereken işleri öğrenebilirler. Bu belgeler ve işler arasında en çok dikkat çeken ise ‘gemi adamı olur sağlık raporu’ alınmasının şart olması olacaktır. Gemi adamı sağlık raporu alması gereken kişiler ise amatör ya da profesyonel gemi adamları, sandal sahipleri, amatör balıkçılar ve gemilerde çalışan herkes olarak belirlenmiştir.
“Gemi adamı belgesi nasıl alınır?” sorusunu cevaplandırırken, başvuru yapacak kişilerin, daha önce hiçbir liman başkanlığından gemi adamı cüzdanı almadıklarını ve hangi yeterlilikte gemi adamı cüzdanı ya da gemi adamı yeterlik belgesi almak istediklerini bildiren ve gerekli belgelerin ekte olduğu bir dilekçe ile sicil liman başkanlığına başvurmaları gerektiğini belirtmek gerekir. Bu belgeler ise T.C. Kimlik numarasını gösteren belge, diploma ya da öğrenim durumunu gösteren belgenin aslı ya da onaylı örneği, ikametgâh, askerlikle ilişiği olmadığını gösteren belge, sabıka kaydı, fotoğraflar ve gemi adamı olur raporu (sağlık raporu) olarak sayılabilir. Yani gemi adamı cüzdanı alabilmek için T.C. vatandaşı olmak, sağlık durumunun uygun olması, sabıka kaydı olmamak ve yeterlilik belgesi (yaş ya da denizde geçirilmesi gereken zaman) almış olmak gibi koşulların sağlanması, ispatlanması gerekir. Bu belgeler içinde en önemli belge olarak kabul edilebilecek olan ise gemi adamı raporu olarak isimlendirilen sağlık raporudur. Sağlık raporu gemi adamı olmak için ilk kez başvuran kişilerin ve iki yıldan uzun süredir denizde faal olarak çalışmamış olan kişilerin denizde, gemilerde çalışmaya elverişli olduklarını gösterir. Bu rapor gemi adamı sağlık raporu veren hastaneler ziyaret edilerek alınabilir. Söz konusu hastaneler, Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılmış olan, Gemiadamları Sağlık Yönergesi hükümlerine göre yetkilendirilen kamu sağlık kuruluşları ve özel sağlık kuruluşları olarak belirtilebilir. İlk kez alınacak olan sağlık raporu ve iki yılda bir yapılan periyodik sağlık muayeneleri, Sağlık Bakanlığı’nca yetkilendirilmiş olan bu sağlık kuruluşları tarafından yapılır. Gemi adamı olur sağlık raporu ücreti ise her sağlık kuruluşu tarafından farklı miktarda belirlenmiş olabilir.
İlk kez alınan gemi adamı olur sağlık raporunda sorun yoksa ve diğer belgeler de tamam ise gemi adamı cüzdanı almaya hak kazanırsınız. Gemi adamı sağlık raporu yenileme işlemleri ise her iki yılda bir yapılan periyodik muayeneler sonucunda gerçekleşir. Bu süre sağlık raporunda belirtilerek iki yıldan daha kısa bir süre olarak belirlenebilir. Bu durumda ‘Özel Durum Sağlık Raporu’ söz konusudur. Belirlenen süre ile muayene olmak gerekecektir. Tabi periyodik sağlık kontrollerinin de gemi adamı sağlık raporu veren hastaneler tarafından yapılması gerekecektir. Daha önce gemi adamı olur raporu almış ama periyodik sağlık kontrollerini kaçırmış olan kişilerin tekrar sağlık raporu alması gerekecektir. İlk sağlık raporunu almış olan kişilerin ise periyodik sağlık muayenelerini takip ederek sağlık raporlarını yeniletmeleri mümkün olacaktır.
