İran Cumhurbaşkanı Dr. Hasan Ruhani, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün resmi davetlisi olarak Türkiye'ye geldi. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül konuk Cumhurbaşkanının Çankaya Köşkü'nde resmi törenle karşıladı. İki ülke ulusal marşının okunmasının ardından konuk Cumhurbaşkanı Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı'nı selamladı.
İki lider arasında gerçekleştirilecek baş başa görüşmede, enerji, Türkiye-İran ilişkileri ve Suriye konusu masada olacak. İki liderin heyetler arası görüşmelerin ardından ortak basın toplantısı yapması bekleniyor.
ERDOĞAN İLE YEMEKTE BULUŞACAK
Konuk Cumhurbaşkanı Türkiye ziyareti kapsamında, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile çalışma yemeğinde bir araya gelecek. Daha sonrada Erdoğan ve Ruhani, Merkez Bina'daki baş başa görüşmenin ardından, Türkiye-İran 1. Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi Toplantısı'na katılacak.
1996'DAN SONRA İLK RESMİ ZİYARET
İran'dan Türkiye'ye Cumhurbaşkanı düzeyinde son resmi ziyaret 1996'da gerçekleşmişti. İran'ın Dördüncü Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani, Dokuzuncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in daveti üzerine resmi ziyaret için Ankara'ya gelmişti.
ANITKABİR'İ ZİYARET EDECEK Mİ?
Cumhurbaşkanlığı Basın Başdanışmanı Ahmet Sever, AA muhabirinin, "Ankara'ya gelecek İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin resmi programında Anıtkabir ziyaretinin yer alıp almayacağına ilişkin" sorusunu yanıtladı.
"ANIT MEZAR ZİYARETLERİ YOK"
Türkiye ile İran İslam Cumhuriyeti arasında cumhurbaşkanları düzeyindeki protokolleri uygulama geleneğinde anıt mezar ziyaretlerinin yer almadığına işaret eden Sever, şunları kaydetti:
"10. Cumhurbaşkanı Sayın Ahmet Necdet Sezer, 17-18 Haziran 2002 ve Sayın Cumhurbaşkanımızın 13-16 Şubat 2011 tarihlerinde İran'a yaptıkları devlet ziyaretleri programlarında İmam Humeyni'nin kabrini ziyaretlerine yer verilmemiştir. Bundan önce Ankara'ya gelmiş olan son İran Cumhurbaşkanı Sayın Haşimi Rafsancani'nin 1991 ve 1996 yıllarında, dönemin cumhurbaşkanları Sayın Turgut Özal ve Sayın Süleyman Demirel'in davetlisi olarak ülkemize yapmış olduğu resmi ziyaretlerin programında Anıtkabir'e ziyaret yer almamıştır."
GÜNDEM DOĞALGAZ ALIŞVERİŞİ
Son dönemde Batı ülkeleri ile ilişkilerinde yumuşama sağlayan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Ankara’da temaslarda bulunacak. Petrol Bakanı’nın da yer aldığı İran heyeti ile Ankara’da yapılacak görüşmelerde masadaki önemli başlıklardan biri de tahkime taşınan doğalgaz alışverişi.
ÖZETLE
-Türkiye İran gazını Uluslararası Tahkim'e taşıdı
- Hem fiyat hem de eksik miktar dava konusu
-İran gazının AB'ye taşınması da gündemde
SORUN HEM FİYAT HEM EKSİK TESLİMAT
Rusya’dan sonra Türkiye’nin en büyük ikinci gaz tedarikçisi olan İran’dan alınan doğalgaz miktarı yılda ortalama 10 milyar metreküp. Türkiye 1996 yılından bu yana yürürlükte olan anlaşma uyarınca gazın her bir metreküpü için ödediği fiyatı pahalı buluyor.
Yapılan görüşmelerde İran tarafı ile fiyat indirimi konusunda anlaşma sağlanamadı, Türkiye pazarlıkların sonuçsuz kalmasının ardından İran gazı ile ilgili anlaşmayı Uluslararası Tahkim Heyeti’ne taşıdı.
Tahkim heyetinin önündeki bir diğer dosya ise Türkiye’nin “eksik teslimat” nedeniyle açtığı dava. İran yaklaşık 18 yıldır yürürlükteki anlaşma kapsamında bazı teknik sıkıntıları gerekçe göstererek anlaşmada yer alan miktardaki doğalgazı Türkiye’ye teslim etmiyor.
Türk tarafı, Tahran yönetiminden daha önceki yıllarda İran’ın kompresör istasyonlarının da aralarında bulunduğu gerekli yatırımları yapmamasından kaynaklanan bu sıkıntının giderilmesini istemişti. Ancak taraflar arasında bu noktada da uzlaşma sağlanamadığı için konu tahkime taşındı.
Tahkim davası sürerken iki ülke arasında fiyat ve miktar konularında bir anlaşmaya varılması durumunda taraflardan birinin çekilmesiyle davanın düşmesi mümkün olabilecek. Ankara’daki görüşmelerde de anlaşma yolunda bir adım atılmaması durumunda Uluslararası Tahkim Heyeti’nin 2014 yılı sonuna kadar kararını vermesi bekleniyor.
YENİ ANLAŞMA DA GÜNDEMDE
İki ülke arasında enerji başlığı altında görüşülecek bir diğer konu ise İran gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınması olacak. Konuyla ilgili Şubat ayında bir açıklama yapan Enerji Bakanı Taner Yıldız, “Türkiye coğrafyasından kaynaklanan avantajları kullanmak açısından böyle bir projeye olumlu baktığımızı söylemek istiyorum. O projenin istihdam açısından, 2 milyon tonluk çelik boru açısından önemli bir yanı vardır. Bu projenin bu manada destekçisiyiz.” dedi.
Hem tahkim hem de yeni anlaşma yapılma ihtimali üzerine Mayıs ayında konuşan İran’ın Ankara Büyükelçisi Alireza Bikdeli ise Türkiye ile fiyat ve miktarda anlaşmaları durumunda yeni doğalgaz anlaşması yapılabileceğini söylemişti.
Ukrayna krizi ile birlikte Rus doğalgazına bağımlılıktan kurtulmanın yollarını arayan Avrupa ülkeleri için İran gazı en hızlı çözümü beraberinde getirebilecek bir seçenek. İran Petrol Bakanı Yardımcısı Ali Majedi, gazı Avrupa’ya taşımak için en uygun maliyetli seçenek olarak TANAP projesini göstermişti.
