Ukrayna’ya destek için gönderiliyor
Rusya tehdit olarak görüyor
‘USS Donald Cook’ adlı askeri geminin Karadeniz’e açılmasının ardından bir Rus savaş uçağının söz konusu savaş gemisini 90 dakika taciz ettiği ileri sürülmüştü. Amerikalı bir askeri yetkili, Rus savaş uçağının USS Donald Cook destroyerine 900 metre mesafede, deniz seviyesinden 150 metre yükseklikte uçuş yaptığını bildirmişti. Bunun üzerine ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü Steve Warren, “Rusya’nın bu provokatif ve profesyonellikle bağdaşmayan eylemi, uluslararası protokoller ve ordularımız arasındaki profesyonel etkileşime dair geçmişteki anlaşmalara aykırı” açıklamasını yapmıştı. Kırım’ın Rusya’ya katılmasının ardından Karadeniz’e açılan Amerikan savaş gemilerinin Romanya açıklarında demirlediği görülüyor.
Montrö deliniyor mu?
Rusya, ABD donanmasının Karadeniz’e yığınak yapması üzerine Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin 2 kez ihlal edildiğini gündeme getirmiş ve bu çerçevede USS Taylor adlı geminin Karadeniz’de 21 günden fazla kaldığına yer belirtmişti. Türkiye Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise söz konusu geminin basında da yer aldığı üzere Samsun Limanı’na girişi sırasında pervanesinde meydana gelen hasar nedeniyle hareketsiz kaldığı, tamir çabalarının sonuç vermemesi üzerine römorkör vasıtasıyla çekilerek Karadeniz’den ve Boğazlardan çıkarılabildiği kaydedilmişti. Bu konuda Rusya Federasyonu ve diğer Montrö taraflarına bilgi verildiği ifade edilen açıklamada, “Gördüğü hasar nedeniyle hareket kabiliyetini kaybetmiş bir geminin limanımızda onarılmaya çalışıldığı sürenin gerekçe gösterilerek Montrö Sözleşmesi’nin ihlal edildiğinin ileri sürülmesini anlamak mümkün değildir” denilmişti. Açıklamada Türkiye’nin Karadeniz’e sahili olan ülkelerin güvenliğine önemli katkı sağlayan Montrö Sözleşmesi’ni, 78 yıldır olduğu gibi “titizlikle” uygulamaya devam edeceği belirtilmişti. Montrö Sözleşmesi’ne göre Karadeniz’e kıyısı olmayan ülkelerin gemileri Karadeniz’de en çok 21 gün kalabiliyor. Ayrıca uçak gemileri Boğazlardan geçemiyor. İkinci Dünya Savaşı’ndan 1964’e kadar birçok kez Amerikan uçak gemileri İstanbul’a kadar gelerek ziyaretler gerçekleştirdi ancak bu gemiler Karadeniz’e çıkmadı. Montrö’ye göre, Karadeniz’e çıkacak askeri gemilerin belirli tonajda olması gerekiyor. Kıyıdaş olmayan ülkelerin savaş gemilerinin Karadeniz’deki toplam tonajı 45.000 tonu geçemiyor.
RECEP BAHAR / HABER-ANALİZ