Kazım Koyuncu’nun 2005 yılında yayımlanan “Uy Aha” adlı şarkısı, hem Trabzon’da hem de Adana’da sosyal medya paylaşımlarının merkezine oturdu. Ancak bu kez konu, sevilen sanatçının şarkısına duyulan sevgi ya da nostalji değil; telif gerekçesiyle yapılan suç duyuruları oldu.
Trabzon’un Ayasofya Mahallesi’nde yaşayan tır şoförü Salim Kalfa, 15 Haziran’da balkonundan çektiği 1 dakikalık görüntüye şarkının nakaratını ekleyerek sosyal medya hesabında paylaştı. Dört ay sonra Kalfa hakkında, Koyuncu’nun yasal mirasçısı olan kardeşi tarafından Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 71. maddesi kapsamında suç duyurusu yapıldı. Başvuruda, “manevi, mali ve bağlantılı haklara tecavüz” iddiasıyla 50 bin TL tazminat talep edildi.
Benzer bir süreç Adana’da da yaşandı. Öğretmen Kadir Can Uslu, Portakal Çiçeği Karnavalı için hazırladığı görsellere aynı şarkıyı ekleyip TikTok’ta paylaşınca, Koyuncu’nun yakınlarının telif talebiyle karşılaştı. Hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunulması üzerine Uslu ifade vermek üzere polis merkezine gitti.
“50 bin lira istiyorlar, bu durumda herkes cezalandırılmalı”
Polisteki ifadesinin ardından konuşan öğretmen Uslu, durumun kendisine mantıksız geldiğini söyledi:
“Herkes sevdiği sanatçının müziğini yüklüyor. O zaman binlerce kişiye ceza kesmeleri gerekir. Kazım Koyuncu sevdiğimiz bir sanatçı; mezarını ziyaret etmişliğim var. Benden 50 bin liraya yakın para istiyorlar. Sosyal medya platformlarının telifli müzikleri ya sessize alması ya da anlaşma yapması lazım. İnsanlar neyin telifli olduğunu bilmiyor.”
Uslu, sosyal medya platformlarının telif anlaşmalarına güvendiğini belirterek, yüklediği müziğin sorun yaratacağını düşünmediğini ifade etti.
Uzman görüşü: “Ticari amaç yoksa telif olmaz”
Konuya ilişkin değerlendirmede bulunan Avukat Nazan Akça, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun cezai düzenlemeleri içeren 71. maddesine dikkat çekti. Ancak vurguladığı asıl nokta, paylaşımın ticari bir kazanç amacı taşıyıp taşımadığı oldu:
“Vatandaşlar kişisel kullanım amacıyla müzik paylaşabilir. Eğer ortada ticari bir kazanç yoksa cezai ya da maddi yaptırım olmaz. Aksi düşünülecek olsa, şarkıyı mırıldananlardan bile telif alınması gerekir; bu durumda ülkedeki herkes cezai yaptırıma tabi olur.”
Akça, sosyal medya paylaşımlarında kullanıcıların ticari bir gelir elde etmediği sürece suç unsuru oluşmayacağını belirtti.
Sosyal medyada telif tartışmaları büyüyor
Art arda gelen bu suç duyuruları, sosyal medya içeriklerinde telifli müzik kullanımına ilişkin kafa karışıklığını yeniden gündeme taşıdı. Kullanıcıların, platformların telif anlaşmalarına güvenerek yaptıkları paylaşımların hukuki sorunlara yol açması, “telif sorumluluğu kimde?” sorusunu da beraberinde getiriyor.
Hem Trabzon’daki hem Adana’daki süreç sürerken, tarafların nasıl bir sonuca ulaşacağı merakla bekleniyor.
