AnadoluJet
Anadolujet, kurulduğu ilk zamanlarda ekonomik seyahat tercihi arayan birçok insanın gözdesi olmuş THY'nin bir yan kuruluşu.
Tabiri caizse kara lastikli köylülerin bile uçağa binebilmesinin öncüsü olmuş bir marka.
Küçük de olsa yaptığı ikramlarla yolcuların sevgisini kazanmış.
Sonra hızlı bir değişim başladı.
Önce adından başladılar.
Çağrıştırdığı anlam ve kucaklayıcı söylenişiyle güzelim Anadolu ifadesi gitti.
AJET oldu.
Sonra ikramlar gitti, on bin metre irtifada yerdekinden en az on kat fazlasıyla satışlar başladı.
Sonra sattıkları koltukları ön, orta, acil çıkış ve arka olarak sınıflandırıp tekrar satma işi başladı.
Yolcuların zamanın nasıl geçtiğini anlayamadığı eğlenceli gezi yazıları ve bulmacalarla dolu Anadolujet Magazin dergisi de gitti.
Bunların her birini maliyet ve tasarrufa bağlayabiliriz lakin bilet fiyatları da özel sektör ya da THY’den geri kalır değil zaman zaman.
Halka hizmeti önceleyip kârı geri planda tutan devlet teşebbüsleri zamanla özel sektörün kâr büyüsüne kapılıp gömlek değiştiriyor.
Tıpkı Tarım Kredi Kooperatifleri’nin marketleri gibi.
Günümüzde üç harfli zincir marketlerden tek farkı adının bir harf fazla olması.
Çalışanların vurdumduymazlığı, klasik memur zihniyetli yaklaşımları da cabası.
Ucuzluk hak getire.
Piyasadan daha pahalı birçok şey.
Ben öncelikle köy bakkalını, İsmet’i tercih ediyorum.
Zaman zaman da diğer üç harflilere gidiyorum.
Mecbur kalmadıkça da dört harfliye yolumu düşürmüyorum.
***
Kültürel emperyalizmin ve teslim olmuşluğun en bariz örneklerinden biri de alafranga tuvalet yaygınlığı.
Otellerde, misafirhanelerde, öğretmenevlerinde, yaygın olarak alafranga tuvalet kullanmak zorunda kalıyoruz.
Buna da razı olmuşken yan yana birkaç tuvaletin birbirinden basit bölmelerle ayrılması ve tabandan her birinin birleşiyor olması mahremiyet açısından son derece sakıncalı.
Bu durumu düzeltecek olan sağlık ya da turizm bakanlığı mıdır?
Ya da köyden şehre inmiş köylüler olarak bizim aklımızın kesmediği bir durum mu var?
Bilmiyorum lakin kültürel kodlarımızla asla bağdaşmayan bazı uygulamalar sanki zorla dayatılıyor.
***
Dikkat ederseniz yazıya konu her şeyin adı kısaldı.
Kısaldıkça da hizmete ulaşım ya daha pahalı oldu ya da daha meşakkatli..
En son bahsettiğinin adı kısalmadı diyenler olacaktır.
Onu da iki harfle ifade eder olduk artık.
Eskiden en kısa adı bile dört harfliydi.