Trabzon Büyükşehir Belediyesi’nin ev sahipliğinde, Trabzon Kent Konseyi tarafından düzenlenen Ulusal İklim Değişikliği ve Su Sempozyumu’nun ikinci gününde İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Miktad Kadıoğlu dikkat çeken bir sunum yaptı.
“DÜNYANIN MİKROBU BİZİZ”
“Dünyanın ateşi yükseldi, adına küresel ısınma diyoruz” diyerek sunumuna başlayan Kadıoğlu, “Bir mikrop insanın ateşini yükseltir. Dünyanın mikrobu ise biziz. Önce bunu kabul etmek gerek” ifadelerini kullandı.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN HIZI ENDİŞE VERİCİ
İklim değişikliğinin doğasında var olduğunu ancak hızının felakete yol açtığını vurgulayan Kadıoğlu, “Dünya doğal döngüsünde 150 bin yılda 1 derece ısınırken, insan etkisiyle bu süreç sadece 150 yıla indi. Ekosistem bu hızla baş edemiyor” dedi.
TRABZON’U NELER BEKLİYOR?
Kadıoğlu, Karadeniz’e özel uyarılarda da bulundu:
Dünya ısınıyor, her taraf ısınıyor. O yüzden küresel ısınma diyoruz. Küresel yağış yok. Sıcaklık, her yerde artıyor. Ama en çok kutuplarda artıyor. Bu da kutuplarla ekvator arasındaki sıcaklık farkını değiştiriyor. Ekvator sıcak olunca, sıcak hava kuzeye, soğuk hava güneye gelmeye çalışıyor. Denge oluşmaya çalışıyor. Hava hareketleri de buna göre oluyor. Sıcaklık değişince hava hareketleri de değişiyor. Ondan sonra kışın az kar almaya başladık.
KAR KURAKLIĞI EN BÜYÜK PROBLEM
Kar kuraklığı en büyük problemimiz. Yazın en çok Ege, 7 derece kadar ısınıyor. Çok büyük rakam.. Bir de bu iklimin ısınması. Bir de mevsimsel sıcaklıklar var. Birde sıcak hava dalgası bunun üzerine ilave olduğundan insanlar ölüyor. Ama farkında değiliz. Kent ısı adası, en büyük problem. Özellikle aparatmanların üst katlarında, yaşlı, çocuk ve obezlerde ölümler gerçekleşiyor. Trabzon’da 30 derecenin üzerinde sıcak gün sayısının öncesinde 5 günü geçmediğini ancak son dönemde 40 - 50 güne çıktığını kaydeden Kadıoğlu, "Ama kimse farkında değil..
Eskiden 30 derece üzerinin sıcak gün sayısı yılda 5 günü geçmezken, 50- 40 güne çıkıyor. Kentler kırsal bölgeye göre 10 derece daha sıcak olabiliyor. Kent Konseyi ne yapabilir, Trabzon için.. Serin asfalt, serin çatı, ağaçlandırma…
Benim tavsiyem.. Trabzon’da hava kirliliği istasyonları vardır. Yollara ağaç dikiliğe zaman o kirlilikle mücadele edecek ağaçları dikin. Palmiye falan dikmeyin sonra ölüyorlar..
BURUN KÜÇÜLECEK!
Ağaç dikerken bile ezbere, süslü püslü ağaçlar yerine vatana millete hizmet eden ağaçlar dikin.. Sıcaklık arttıkça, burun küçülecek. Burun vazifesi hava sıcaklığını nemini akciğere göre ayarlamak. Giden afrikaya göre burunlar küçüktür. Biraz da esmerleşeceğiz.. Yeni hastalıklar elecek. Tropikal hastalıklar. Kene bile evrim geçirdi. KTÜ Tıp Fakültesi Tropikal Hastalıklar uzmanlığına geçmeli. Hava ısınıyor deniz suyu da ısınıyor. Deniz suyu ısındığı için yükseliyor. Karadeniz yükseldiği zaman ne olacak? Bütün denizi dolduruyorsunuz, yol yapıyorsunuz, park bahçe.. Bunlar ne kadar sürdürülebilir olacak” dedi.
KARADENİZ YÜKSELECEK… TRABZON’DA SU ALTINDA KALACAK NOKTALAR..
Isınmayla deniz seviyelerinin yükseleceğini ve Karadeniz’de daha fazla yükselme beklendiğini belirden Kadıoğlu “En az 100 metre kıyıların erozyona uğrayacağı bekleniyor. Biz yayalarda görüyoruz ısınmanın etkilerini, Ağaçlar yukarıları doğru yürüyor.. Dağlarda buzul kalmadı. Ve bu yüzden dağlarda doğru dürüst buzul ve kar olmadığı için en kurak yerler Karadeniz’de dağlar.. Yağışta kürüsel benzer artış yok. Yer yer azalıyor. En çok yağışın azaldığı yer Kuzey Afrika. Avrupa Birliğinin en büyük korsusu bu. AB iklim değişikliğine sahip çıkıyor neden büyük kitsele göç bekliyor. Karadenizde ne olacak?
EGE VE AKDENİZ’DE YÜZDE 50 YAĞIŞ AZALIYOR
Ama en büyük tehlike, kışın Ege ve Akdeniz’de yüzde 50 yağış azalıyor. Bu adamlar ne yapacak? Tabiki bize kaçıp gelecekler. En büyük problem kış kuraklığı, kar kuraklığı.. 3 türlü su var. Mavi su, yeşil su, gri su.. Mavi su pahalı. Yer altı suyu baraj suyu.. Su diyince biz yeşil su ile mısır ekebilecek miyiz.. Öteki türlüsü çok pahalı olacak sürdürülebilir olmayacak. Yağmur suyu ile üretilen bitki ile sulama ile üretilen bitki arasında çok fark olacak. Trabzon’a bakalım..
ISINMAYLA BUHARLAŞMA, YAĞIŞTAN FAZLA OLACAK
Trabzon’da 2040’tan itibaren bir şeyler oluyor. 7. Ayda, ısınmayla beraber buharlaşma yağıştan fazla olacak. Buna da ne diyoruz, sulama ihtiyacı çıkıyor. Trabzon’da tarım akanlığının verdiği teşvikler ve bunların su ayak izi..
Çay en çok su ayak izi, fındık ve fasülye böyle gidiyor.. Trabzon tek başına tarım ile kalkınamaz. Hiç bir kent dünyada tarım veya sanayi ile kalkanıma. Tek bacak ile bir şey olmuyor. TİSKİ ne yapması lazım1 Ekim Su yıl başısıdır. 1 Ocak’ta biz paradan bütçe yapıyoruz. 1 Ekim’de su bütçesi yapmamız lazım. Her yıl. Kuraklıkla mücadele planı yapılması lazım. 1 Ekim’de yapıyorsun, ondan sonra takip ediyorsun. Onun için meteoroloji birimi kurulması lazım. Eğer bütçe açık veriyorsa, hiç bir şey olmamış gibi devam etmeyeceksin. Bizim yağmurlar yağdığı yerde durmuyor. Toprağımız yok, toprağın altında kaya var. Bir hafta yağmasın kuraklık başlar. Hidrolojik ve meteorolojik kuraklık burada var ne yapmamız gerekiyor. Haritaya bakınca sulak gösteriyor, 1 hafta yağmasın göreyim seni.. Her şey göç ediyor. Zeytinlerin Karadeniz'e gelmesi konuşuyor. Balıklar göç ediyor. Turistler göç edecek.. Marmara denizinde balıklar sıcaktan kaçar Karadeniz'e gelirler… Türkiye’deki turizm deniz kum ve güneş yazın toplamış. Yazın bu aylar çok sıcak olacağı için turizm olmayacak. Akdeniz ve Ege’de ki turizm 2’ye bölünecek. İnsanlar nereye gelecek Karadeniz’e.. Eğer Karadeniz doğayı korursa.. Benim dedelerim 1929’daki selden sonra Sürmene’den Maçka’ya göç etti. Seller olduğu yerde 5’e ayrılır. Sadece akarsu selleri taşkındır. Trabzon ne kadar mazgal var. Dünyada mazgalları süper mazgallara çevirdiler. Bizde buna yönelik yatırımımız yok. Karadeniz’in denize bakan taraflarında yağışlar artıyor, iç anadolu çok fazla değişiklik yok kuruyor.. Akdeniz’de denize bakan dağlarda büyük kuraklık olacak. İklim değişikliğinde hiç bir şey yapmasak 2100’e kadar 5 derece sıcaklık artacak dünyada.. Biz ne yapabiliriz? Bunun etkilerinden korunabiliriz” dedi.
