Yılbaşı geldi çattı, yeni yıl programları, arkadaş ziyaretleri, yeni yıl eğlenceleri planlandı. Ancak planlarınızı sağlığınızı göz önünde bulundurarak yapın. Yoksa yeni yıla isteseniz de istemeseniz de Acil Servis’te girmeniz mümkün…
Yılbaşı gecesinde yaşanan acil servis manzaralarını Hisar Intercontinental Hospital Acil Servis Sorumlusu Dr. İrfan Yaldır’a sorduk.
Yılbaşında en çok kimler acil servisi ziyaret ediyor?
Yılbaşında
en sıklıkla alkol zehirlenmeleri vakalarıyla karşılaşıyoruz. Bunun
dışında da geceleri özellikle geç saatlerde alkollü trafiğe çıkılmasına
bağlı olarak trafik kazaları, diğer travmalar (düşme, darp vs.), mide bağırsak şikayetleriyle gelen hastalarımız oluyor.
Özellikle el kesikleri, kavgaya dayalı yaralanmalar ve alkol koması gibi vakalarda yapılması gereken ilk müdahalelerin şekli ve önemi
Her
tip kesikte öncelikle kanama, kesinin derecesi ve dokulara verdiği
zarar önem taşıyor. El, doğal olarak en önemli organlarımızdan biri… Bu
anlamda da kesinin yeri ve oluşturduğu fonksiyon kaybının çok iyi
değerlendirilmesi gerekiyor. Kalıcı bir hasar oluşup oluşmayacağına
karar verdikten sonra da ilk iş anatomik bütünlüğün sağlanması olmalı… Yaralanma,
kavgaya dayalı olsun olmasın yeri, oluş şekli ve klinik seyri nedeni
ile çok önemli. İlk değerlendirme hızlıca yapılmalı ve uygun triaj
(hastanın aciliyet derecesinin değerlendirilmesi) sonrası hızlıca
hareket edilmelidir. Aynı şeyler her tip koma için de geçerli… Burada
dikkat edilmesi gereken derin sarhoşluk-koma ayrımının yapılmasıdır.
Profesyonel bir kişi tarafından yapılan refleks muayenesi ile bu durumda
da kolaylıkla ayırıcı tanı koyabiliyoruz.
Doğru bilinen yanlışlar neler?
İlk
müdahalede hala yanlış uygulamaların sürdüğünü üzülerek görüyoruz. En
sık karşılaştığımız uygulamalar arasında kesik ve yanıklara diş macunu-tütün gibi maddelerin basıldığını, alkollü hastanın kusturulmaya
çalışılmasını örnek verebiliriz. Tıpta ilk prensip “öncelikle zarar
vermemek”tir. Bu anlamda hastayı en yakın sağlık kurumuna uygun
şartlarla naklederek zaten görevinizi yapmış oluyorsunuz…
Hastaneye ulaşıncaya kadar kanamalı bir yaralanmaya nasıl müdahale edilmeli?
Hastaya
müdahale kesinlikle bilinçli bir kişi tarafından yapılmalıdır. Birkaç
yöntem bu konuda işe yarayabilir. Bunlarda birincisi elimizi ve tampon
vazifesi görecek temiz bir bezi kaldırmadan yara bölgesine bastırarak,
hiç kaldırmadan bu bölgeye en az 5 dakika basınç uygulamaktır. Kol ve
bacakta büyük tamponlar kullanılmalıdır. Bunun yanında turnike dediğimiz
kanayan organın birkaç cm yukarısını (vücutla arasındaki bölgeyi) baz
alarak uzun bir bağla (ip, kravat, çorap vb.) sıkıca bağlamak kanamayı
durdurabilir. Bir başka yöntem ise birkaç kat yapılan tampon üzerinden
basınçlı sargı uygulamasıdır. Bunların yanında eğer kırık ya da çıkıktan
şüphelenilmiyorsa o organın kuvvetle bükülmesi ve içine tampon konması,
dirsek ya da diz atardamarlarına baskı uygulayarak kanamayı
azaltabilir.