“Güneş mi görüyoruz Trabzon’da?” itirazlarını haklı çıkaracak bir hava durumu eşliğinde hayati bir konuyu yeniden gündeme taşımak istiyorum. Evet, bu aralar güneşi pek göremiyoruz, ancak unutmayın ki, zararlı ultraviole (UV) ışınları dışarıda her yerde, sıcak olmasa da, bulutlu bir hava olsa da, UV ışınlarına yine de maruz kalıyoruz. Güneşli ve açık havaları da siz düşünün artık..

Bu yıl da, Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi, Deri ve Zührevi Hastalıklar Anabilim Dalı olarak, Mayıs ayı içerisinde, Avrupa’nın birçok ülkesi ile birlikte, ülkemizden 13 ildeki 20 klinikte gerçekleştirilen ücretsiz “Deri Kanseri Tarama” projesine, Euromelanoma projesine, katılıyoruz.

30-31 Mayıs tarihlerinde, öğleden önce 9:30-12:00 saatleri arasında, öğretim üyesi arkadaşlarım Yrd.Doç.Dr.Deniz Aksu Arıca ve Yrd.Doç.Dr.Leyla Baykal Selçuk ile birlikte, ücretsiz deri taraması yaptırmak isteyen 50 vatandaşımızı muayene edeceğiz. Randevular, internet üzerinden www.euromelanomaturkiye.org adresinden veya 0 462 3775420 telefon numarasından bölüm sekreterliğimizden alınabilir. Tüm vatandaşlarımızı, özellikle güneş maruziyeti daha yoğun olan veya 50 yaş üzerinde olan vatandaşlarımızı bu ücretsiz taramamızda kliniğimize bekliyoruz.

Tek bir cildimiz var: Güneşin Zararlarından Koruyun!
Bazı ön bilgiler de vermek isterim.
Deri kanserleri genel olarak 50 yaş üzerindeki kişilerde ve uzun süreli yoğun güneş ışınlarına maruz kalan kişilerde görülmektedir. Yüksek risk taşımasanız da deri kanseri olabilirsiniz. Farkındalık, belirtileri görmenizi sağlar ve erken tanı şansını arttırır.

Kimler en çok risk altında?
- Açık tonda, hassas deri tipine sahip olan ve kolayca güneş yanığı geçirenler
- Çocukluk döneminde ciddi güneş yanığı geçirenler
- Meslek veya hobi amaçlı güneş altında uzun süre vakit geçirenler
- Periyodik olarak güneşe maruziyeti olanlar (Deniz, kayak veya yayla tatilleri)
- Uzun süre güneşlenme öyküsü olanlar
- Derisinde 50 adet veya daha fazla sayıda beni olanlar
- 50 yaş üzerinde olanlar
- Organ nakli yapılmış ve/veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullananlar.

Derinin en sık kanserleri veya öncülleri hangileridir?
1.Aktinik keratoz: Orta ve ileri yaşlarda, yüz, boyun, kulaklar, el sırtları ve saçlı deri gibi uzun süre güneşe maruz kalmış kısımlarda görülür. Hastaların %10-15’inde deri kanserine (Skuamöz hücreli kanser) dönüşebilir. Bu nedenle mutlaka tedavi edilmelidir.
2.Bazal hücreli kanser: Derinin en sık karşılaşılan, ancak en az tehlikeli olan kanseridir. Başta yüz olmak üzere, güneş gören deri alanlarında, çok nadir olarak da giysilerle örtülü alanlarda ortaya çıkabilmektedir. Uzun süre tedavi edilmezse, daha derin dokulara yayılarak ülserler oluşturabilir.
3.Skuamöz hücreli kanser:  İkinci sıklıkta görülen deri kanseridir. Yine güneş gören yerler, yüz, saçlı deri ve alt dudak en sık görülen yerlerdir. Sıklıkla aktinik keratoz üzerinden gelişir. Daha hızlı büyüyen, kabarık ve kabuklu yaralar oluşturur. Hızlıca cerrahi müdahale gerektirir.
4.Melanom: Deri kanserleri arasında en az görülse de, en tehlikeli olanıdır. Diğer organlara yayılarak etkileri ölümle sonuçlanabilir. Genç yaşlarda da ortaya çıkabilir. Haftalar ve aylar içinde hızla büyüyen sıklıkla koyu-karışık renkte, düzensiz kenarlı ben benzeri oluşumlardır. Koyu tonda olmayan pembemsi veya kırmızımsı kabarıklıklar da oluşturabilir. Acil tedavi edilmesi gereklidir.

Melanom veya benler: Nelere dikkat edelim?   
Melanom, sıklıkla bir ben benzeri başlangıç gösterebilir. Ancak büyümesi çok daha hızlıdır ve klasik benlerden farklı özellikler gösterir. Daha az sıklıkta ise, önceden var olan bir ben üzerinden melanom gelişebilir. Her iki durumda da, melanomun işaretlerini bilerek, özellikle deri kanseri risklerimiz varsa, çok daha dikkatle derimizi kontrol etmeliyiz.
Sık görülen benler, sıklıkla o kişide hep benzer görünümler gösterir, aynı şekiller, aynı renkler gibi. Bunların dışında görünen benler konusunda dikkatli olunmalıdır. Özellikle bu benler konusunda, aşağıdaki soruların yanıtını kişiler kendileri verebilir. Böylece kendi kendini muayene etmiş olurlar:
- Kenarları düzensiz mi?
- Görünümü asimetrik mi?
- Farklı renkler taşıyor mu?
- Çapı 6 mm’den büyük mü?
- Son dönemde (3 ay) büyüklüğünde belirgin bir değişim var mı?

Ne zaman Dermatoloji uzmanına başvuru gerekli?
 Ailesinde deri kanseri olanlar, çok sayıda beni olanlar ve 50 yaşın üzerindeki bireylerin, 6 ay veya yıllık aralarla dermatoloji uzmanı tarafından muayenesi gerekli olabilir. Bu gereksinimi belirleyecek kişi dermatoloji uzmanıdır. İlk muayenenin ardından gerekli görülürse periyodik muayeneler konusunda bilgi verilecektir.
Aşağıdaki belirtileri olanların hızlıca bir dermatoloji uzmanına başvurması hayat kurtarıcı olabilir:
- Benlerinde büyüklük, renk ve şekil değişiklikleri olanlar
- Diğerlerinden farklı bir benin varlığı
- Asimetrik şekil
- Pürüzlü, engebeli yüzey, sert kabarıklık
- Üç veya daha fazla renk içeren ben
- Kaşıntı, kanama, sulantı, kabuklanma gösteren benler
- Yara halini alan ve iyileşmeyen ben

Unutmayın!
Deri kanseri erken teşhis edilirse tedavi edilebilir: Şüphe duyduğunuz takdirde dermatoloğunuza başvurun.