Trabzon’da son günlerde ilçe belediye başkanlarının yaptığı ortak çağrı dikkat çekiyor. Mesaj net: “Bu ilçede yaşıyorsanız, ikametgâhınızı da buraya alın.”
Bu çağrıyı ilk olarak Yomra Belediye Başkanı Mustafa Bıyık yaptı. Ardından Vakfıkebir Belediye Başkanı Fuat Koçal da benzer bir açıklamayla vatandaşlara seslendi. İlçe ilçe yükselen bu çağrıların arkasında ise oldukça teknik ancak belediyeler açısından hayati bir başlık bulunuyor: Genel bütçe payları.
Belediyelerin merkezi yönetimden aldığı payların en önemli belirleyicilerinden biri nüfus verileri. Vatandaşın ikametgâhı hangi ilçedeyse, genel bütçeden ayrılan pay da o ilçeye yazılıyor. İlçede fiilen yaşayan ancak ikameti başka bir yerde olan her vatandaş, farkında olmadan yaşadığı ilçenin bütçesinin daha düşük kalmasına neden oluyor.
Basit bir hesapla durum şöyle özetleniyor:
Daha fazla kayıtlı nüfus, daha fazla bütçe ve daha fazla hizmet anlamına geliyor.
Trabzon’un bazı ilçelerinde uzun süredir ciddi bir “ikamet sorunu” yaşandığına dikkat çekiliyor. Vatandaş ilçede yaşıyor, evini almış, çocuğunu okula gönderiyor; ancak resmî kayıtlarda ikameti başka bir ilçede görünüyor. Bu tablo, belediyelerin gerçek nüfusa göre hizmet üretmesine rağmen, resmî nüfusa göre kaynak almasına yol açıyor.
Ortaya çıkan sonuç ise belediyelerin deyim yerindeyse “kalabalığa hizmeti, küçük bütçeyle” yürütmek zorunda kalması oluyor. Yol, altyapı, temizlik ve sosyal hizmetler gibi temel alanlarda yük artarken, gelir aynı oranda artmıyor.
İşin bir diğer boyutu da nüfus kayıtlarının seçim dönemlerinde taşıdığı önem. Ancak belediye başkanlarının yaptığı çağrıların temelinde siyasi bir hesap değil, mali sürdürülebilirlik ve hizmet kalitesini artırma hedefi olduğu vurgulanıyor.
Yomra’dan Vakfıkebir’e yükselen bu çağrıların önümüzdeki günlerde Trabzon’un diğer ilçe belediyelerinden de gelmesi bekleniyor. Çünkü konu yalnızca bir adres değişikliği değil; daha güçlü belediyeler, daha adil bütçe dağılımı ve daha nitelikli hizmet anlayışı anlamına geliyor.
