Ayıplı mal, ürün tamir süreleriyle ilgili yasal sınırın aşılması, garanti koşullarının yerine getirilmemesi, kötü hizmet... Tüm bunlar tüketiciyi mağdur ediyor. Bu gibi durumlarda ‘tüketici hakem heyetleri’ imdada yetişiyor. Şikayetlerin çoğu da tüketici lehine sonuçlanıyor. 2020’de tüketici hakem heyetlerine 594 bin 270 başvuru yapıldı. Bunların yüzde 87.8’i karara bağlanırken, her 10 başvurudan 6’sı tüketici lehine sonuçlandı. Bu kapsamda 861 milyon liralık uyuşmazlık çözüme kavuşturuldu. Geçen yıl tüketici hakem heyetlerine en çok başvuru cep telefonu konusunda yapılırken, ayakkabı, internet abonelikleri, kredi kartı üyelik ücreti ve GSM abonelikleri takip etti. Peki hakem heyetlerinde hak nasıl aranır? İşte detaylar...

11 BİN 330 LİRAYA KADAR UYUŞMAZLIKLAR KAPSAMDA

1-Tüketici hakem heyeti nedir?

Tüketici hakem heyetleri, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a göre tüketici işlemleri ve tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla kurulan heyetlerdir.

2-Heyete başvuru için belirlenen parasal sınır nedir?

2021 yılı için; büyükşehir olmayan illerde değeri 11 bin 330 TL’nin altında bulunan uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine, büyükşehirlerde 7 bin 550 TL ile 11 bin 330 TL arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine ve değeri 7 bin 550 TL’nin altında bulunan uyuşmazlıklar için de ilçe tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılır. Bu fiyatlar her yıl yeniden belirlenir.

3-Alınan hizmetin, ürünün fiyatı 11 bin 330’dan fazlaysa başvuru yapılabilir mi?

Hayır. 2021 yılı için 11 bin 330 TL ve üzerindeki uyuşmazlıkların karara bağlanması amacıyla tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz. Söz konusu uyuşmazlıkların çözümü için sırasıyla arabuluculuk müessesesine ve tüketici mahkemelerine; tüketici mahkemeleri bulunmayan yerlerde ise asliye hukuk mahkemelerine başvuru yapılması gerekir.

İNTERNETTEN ÜCRETSİZ KOLAY BAŞVURU İMKANI

4-Başvuru nereye yapılır?

Şahsen veya avukat aracılığıyla; elden, posta yoluyla veya elektronik ortamda e-Devlet kapısı üzerinden Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) (tuketicisikayeti.ticaret.gov.tr) ile tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılabilir.

5-Başvurular ücretli mi?

Hayır. Tüketici hakem heyetine başvuru için ücret alınmıyor.

6-E-Devlet’ten nasıl müracaat edilir?

E-Devlet üzerinden başvuru yapmak için e-Devlet’e giriş yapın. Buradaki arama butonuna ‘tüketici hakem heyeti’ yazın. Aramalarda çıkan ‘Ticaret Bakanlığı/Tüketici Hakem Heyeti Başvuru İşlemleri’ linkini tıklayın. Daha sonra çıkan sayfada ‘uygulamaya git’ dedikten sonra ‘tüketici bilgi sistemi işlemleri’ sayfasına yönlendirileceksiniz. Yeni sayfada ‘tüketici başvuruları’ kutusunu tıklayın. Burada karşınıza çıkan ve kişisel bilgilerinizi içeren formu doldurun. Ardından sayfanın sol tarafında yer alan ‘tüketici başvuru’ bölümünden hakem heyeti başvurunuz için gerekli bilgileri doldurun. Burada şikayet edilen firma, fatura bilgilerini ve talep türünü seçtikten sonra 3’üncü bölümde gerekli belgelerin fotoğraflarını çekip yükleyin. Sonra işlemi tamamlayın. Böylece şikayetiniz hakem heyetine ulaşmış oluyor.

6 AYDA KARARA BAĞLANIYOR

7-Ne zaman sonuçlanır?

Tüketici hakem heyetine yapılan başvurular, başvuru tarih ve sırasına göre en geç 6 ay içinde görüşülür ve karara bağlanır. Yapılan başvurunun niteliği, başvuru konusu, mal veya hizmetin özelliği gibi hususlar dikkate alınarak, karar süresi en fazla 6 ay daha uzatılabilir. Tarafların ivedi inceleme talebinde bulunması ve talebin başkan tarafından uygun görülmesi halinde ise başvurular tüketici hakem heyetince öncelikle gündeme alınabilir. Ancak genelde 1 ay içerisinde ilk geri dönüş sağlanır. Bu nedenle telefon ve mail gibi iletişim bilgilerinizi eksiksiz girmeye dikkat edin.

8-Fatura bana ait değilse yine de şikayet edebilir miyim?

Evet. Tüketici hakem heyetine ‘kullanan’ veya ‘yararlanan’ sıfatıyla başvuru yapabilirsiniz. Ancak başvurunuzda bu durumu mutlaka bildirmelisiniz. Eğer hak talep ettiğiniz ürün veya hizmetin faturası yoksa, hak talep edemezsiniz.

9-Devam eden şikayetlerimi nereden takip edebilirim?

TÜBİS’in ‘tuketicisikayeti. ticaret.gov.tr’ sayfasından daha önceki başvurularınızı takip edebiliyorsunuz.

ALACAKLAR İÇİN İCRA TAKİBİ

10-Firma haksız olduğu halde paramı geri ödemezse ne yapabilirim?

Tüketici hakem heyetlerinin kararları tarafları bağlayıcı niteliktedir. Söz konusu kararlar yerine getirilmezse, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu kapsamında ilamların icrası hükümlerine göre kararın uygulanmasına yönelik işlemler için ilgili icra dairesine başvurulabilir.

11-Karara itiraz edilebilir mi?

Taraflar tüketici hakem heyeti kararının tebliğinden itibaren 15 gün içinde tüketici hakem heyetinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesine, tüketici mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk mahkemesine karara karşı itiraz edebilir. Ancak daha önce karar veren tüketici hakem heyetine, itiraz amacıyla yeniden başvuru yapılmıyor.

12-Satıcı firmalar da tüketici hakem heyetine başvuru yapabilir mi?

Evet. Satıcı ve sağlayıcılar da tüketici hakem heyetine tüketiciyi şikayet edebilir. Burada da aynı kurallar geçerlidir.

İKİNCİ EL ÜRÜN DE DAHİL

İkinci el ürünler için de tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılabileceğinin atlını çizen Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Levent Küçük, “Burada önemli olan o ürünün satın alındığına dair bir belgenin mutlaka olması. Bazı satıcılar faturasız satış yapıyor. O zaman vatandaşın elinde kanıt olmuyor. Ayrıca son yıllarda vatandaşlar ikinci el ürün satan bazı uygulamalar üzerinden yine kendisi gibi tüketici olan birinden de ürün satın alabiliyor. Ancak bu durumda yaşanan bir mağduriyette, hakem heyetlerine başvuru hakkı doğmuyor” dedi.