Biz Trabzonlularda tarihi bir söz vardır.
“Israrla yapamadığın şeyleri inadıyla yap”.
Bu sözden ne anlıyor ne çıkarıyoruz.
Trabzonluların kara talihleri oldukça fazladır. Denizimiz var, Deniz Yolu Yolcu Taşımacılığımız yok.
Bununla birlikte Yatırım Adamız, Demiryolumuz, sanayimiz maalesef yok.
Hepsi Önemli
Bunların hepsi çok önemli ancak zaman ekonomi- zaman devri. Zamanı en iyi şekilde kullanmamız şart. Bunun için acilen Hızlı Trene ihtiyacımız var.
Tarih Ne Söylüyor
Şimdi gelin isterseniz Trabzon için yapımı düşünülen kayıtlara girmiş olan demiryolu tarihine bakalım.
Doğu Karadeniz’i ve Doğu Anadolu’yu demiryoluyla bağlama fikri 19. yüzyıl sonlarında ekonomik gelişme aracı olarak ortaya çıktı.
1908 (II. Meşrutiyet) ve 1910 civarı — projelerin canlanması, yabancı teklifleri
II. Meşrutiyet sonrası demiryolu seferberliği içinde Trabzon–Erzurum hattı yeniden öne çıktı. Bu dönemde hem Osmanlı yönetimi hem de yabancı şirket teklifleri konuşuldu.
1923–1924 — Cumhuriyet döneminde Resmi Karara Yakın Adım
Cumhuriyetin kurulmasıyla demiryolu inşası devlet politikası haline geldi. 10 Nisan 1924tarihli kanun/karar ile “Trabzon–Erzurum” bağlantısı hukuken gündeme alınmış; aynı zaman diliminde Trabzon Limanı inşası da ele alınarak liman–hat entegrasyonundan söz edilmeye başlanmıştı. Atatürk’ün ziyaretlerinin ana sebeplerinde biri de bu diye anlatılır.
117 Yıl Boşuna Geçmiş
Yıl 1908 ve bu sene 2025. Aradan tam 117 yıl geçmiş. Boşuna geçmiş. Son dönemlerde projeler ardı ardına sıralanıyor. Her bölge kendine göre bir proje çıkarıyor. Sonra ‘UYGUN DEĞİL’ raporuyla rafa kaldırılıyor. Sonra yeniden, yeniden, yeniden projeler hazırlanıyor ve sonuçta elde var kocaman ‘O’.
Detaylara girmek istemiyorum. Tren yolunun Karadeniz Bölgesine ve Trabzon’a sağlayacağı katkıları söylemek istemiyorum. Sanayi ile kalkınamayan Trabzon’unun kurtuluşunun demir yolu olduğu gerçeğini hatırlatmayacağım.
Kimse Bilmiyor
Çünkü herkes biliyor. Her kes biliyor da neden Tren Yolunun Trabzon’a kazandırılmadığını maalesef bilmiyor. Neden acaba?
Nedenlere Bakalım
Erzurum (ve Erzincan) ile Trabzon bağlantılı demiryolu için çeşitli örgütlenmiş proje fikirleri ve planlaryıllardır gündemde. Henüz hayata geçmiş bir hat yok; ancak kamu planlarında, strateji belgelerinde ve yatırım programı taslaklarında tekrar tekrar farklı projeler yer aldı.
1’inci Proje: Ankara – Sivas – Erzincan – (Erzurum) – Trabzon Hızlı Demiryolu Projesi. Bu projeyle; Türkiye’nin iç bölgeleri ile Karadeniz’i hızlı trenle bağlanması düşünülmüştü. Yatırım fizibilitesi zor; coğrafya kompleksi tezi öne sürüldü ve GERÇEKLEŞMEDİ.
2’nci Proje: Erzincan – Gümüşhane – (Trabzon) Demiryolu Projesi. Maliyet soruları gündeme getirildi ve GERÇEKLEŞMEDİ.
3’üncü Proje: Trabzon – Tirebolu – Erzincan (– Diyarbakır) Demiryolu Projesi: Karadeniz’den iç bölgelere ve Güneydoğu’ya uzanan hat fikri olarak gündeme getirildi. Proje “630+ km” gibi uzun hat gerçeğinden yola çıkılarak büyük bir altyapı yatırımı olduğu için GERÇEKLEŞMEDİ.
“Rize’ye kayıyor” algısı gündeme geldi?
Neden? Bu algının üç temel nedeni var.
1-Ovit Tüneli
2-İyidere Lojistik Limanı Etkisi ve
3- Trabzon Projelerinin Yavaşlaması
Ancak bu Teknik proje değil.
Devlet Haklıdır Diyeceğiz
Yapılan tüm bu çalışmalar bir gerçeği ortaya koymaktadır. Erzurum için en mantıklı, en düşük riskli ve en gerçekçi Karadeniz çıkışı Trabzon’dur. Çünkü; Yük var, Ticaret var, Liman var ve Geleneksel aks var. Buna yolcu taşımacılığını da ekleyebiliriz.
Ancak Çok sayıda uzun tünel, Çok sayıda yüksek viyadük gerektirir.
Ortalama hat uzunluğunun %55–65’i tünelolmak zorundadır.
Burada maliyet ortaya çıkıyor. Hükümetinde başını ağrıtan tek sorun bu görülüyor.
Düz arazide 5–7 milyon USD iken bu hatta 20–30 milyon USD/km seviyesine çıkıyor.
Doğrudur aynı bütçeyle Türkiye’nin bir başka bölgesine 3–4 kat daha fazla demiryolu yapıla bilinir.
Olsun burası Karadeniz. Öncelik hakkımız 117 yıldan beri bizim.
Bu tablo gerçekçi değildir.
Eğer bu hat gerçekleşirse;
İran–Orta Asya ticareti artar. Devlet, Karadeniz’i jeopolitik bir lojistik koridorolarak açıklarsa, O zaman bu hat “lüks proje” değil zorunlu altyapı haline gelir.
Samsun – Sarp Tren Yolu
Biz bunları tartışırken diğer yandan Samsun-Sarp tren yolunda önemli gelişmeler yaşanıyor.
Resmen Yatırım Programına Alındı
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Samsun–Sarp Demiryolu Projesi’ni resmi yatırım programına aldı ve hattın yapılmasına yönelik çalışmaların başlatılacağını açıkladı. Hattın hem yolcu hem yük trafik hacmini karşılayacak şekilde saatte ~200 km hız kapasitesinde olacağı projelerde görülüyor.
Ne Sağlayacak
Bu hat gerçekleşirse bakın neler olacak. Seyahat sürelerinde ciddi düşüş.
Karadeniz kentleri arasında doğrudan demiryolu ulaşımı sağlanması.
Yük taşımacılığında Karadeniz limanlarının etkin bağlantısı ve lojistik kapasitenin artması.
Ve Bölgesel ekonominin ve turizmin canlanması.
Şimdi Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a açık teklifimizi sunuyorum.
Trabzon’un mutlak ve mutlak demiryoluna ihtiyacı var. Demir yolu maliyetinden dolayı Erzurum-Erzincan üzerinden gelemiyorsa Samsun-Sarp güzergâhı oldukça mantıklıdır.
Tüm bileşenleri alt alta koyduğumuzda bölgenin büyük bir ihtiyacı karşılanır.
Atatürk’ün bıraktığı yerden bayrağı devralırsanız adınız Karadeniz Sahili boyunca en üst mercide anılır.
Unutulmasın tüm Karadeniz Hızlı Tren Projesinin yanındadır.
Mutlu hafta sonları…
