Ülke ve bölge plan kararlarına uygun olarak, konut, sanayi, tarım , turizm, demiryolu, sanayi koridorları, teknokent, ulaşım ve yerleşme gibi arazi kullanım kararlarını belirleyen plana çevre düzeni planı denilir.

Daha açıkcası dengeli ve sürdürülebilir kalkınma amacına uygun olarak ekonomik ve ekolojik kararların bir arada planlanmasına olanak veren bu konudaki stratejileri belirleyen 1/100000 ve 1/50000 ölçekli planlar olarakta tanımlanabilir.

Çevre düzeni planı hazırlanırken önce strateji, mevcut durum, sorunlar, fırsatlar ve tehlikeler belirlenir.Onun için önce sahada ayrıntılı bir çalışma(Her ilçede tespit edilecek merkezi konumdaki mahallelerde mahalle bazlı toplantılar ve kapsayıcı anlamda anket çalışmaları) yapılarak toplumsal bir bilgi ağı oluşturulmalıdır.Daha sonraki aşamada literatür araştırması yaparak zengin bir kaynak rezervi oluşturarak bu kaynaklardan plana aktarılacak en sağlam veriler raporlaştırılmalıdır.

Literatür araştırmaları ve toplanması ilde, bölgede, ülke genelinde ve uluslararası ölçekte yapılmalı ki zaman içerisinde oluşabilecek hata riskleri minimuma indirilsin.

Zengin bir arşiv bu alanlardaki kurum, kuruluş ve tüm sivil örgütlerini içine alacak tarzda geniş toplum bileşenlerini kapsamalıdır.

Daha sonra plan hazırlanma aşamasında en az geriye yönelik 20 yıllık veriler kullanılarak ileriye yönelik 20 veya daha uzun bir zamanı içine alan projeksiyonlar hazırlanmalıdır.Onun için en önemli saha araştırması olup, bu araştırmaların plana aktarılması planın geleceği açısından çok önem taşımaktadır.

Çünkü planda sırasıyla; Tarıma dayalı sanayi alanları, ormancılık ve ürünleri sektörü, Arıcılık ve bal üretimine yönelik endemik flora alanları, Balıkçılık sektörüne yönelik gelişmeyi içeren doğal kaynaklar ve kapasiteleri, Madencilik,Ulaşım(Kara, Deniz,Hava veDemiryolu) İmara açılacak alanlar,Önceki yerleşim alanları ve buna bağlı nüfus projeksiyonları,İçme ve kullanma suyu dağıtım arterleri ve bu anlamda ileriye yönelik projeler,Suni göl ve göletlerin alanları ve barajlar,Sanayi alanları,Teknokent alanları ve nerde başlayıp nerde biteceği,Sit alanları, Askeri alanlar, Mezarlıklar,Temel donatı alanları,Katı atık depolama alanları,Arıtma istasyonları, Limanlar, Riskli alanlar ve önemli su havzaları, Cami, okul, Mezarlıklar, Mesire yerleri, plajlar ve toplumun ihtiyaç tüm faaliyet alanları yer almalıdır.

Bu ve benzeri konuları içeren plan içerisine varsa ileride entegre olabilecek bölgesel kalkınma planlarıda dikkate alınmalıdır.

Planlarda ekosistemi bozucu kararlar dışarda tutularak doğal tarihi ve kültürel değerler korunmalıdır.

Özellikle çevre sorunlarına sebep olan kaynaklara yönelik strateji ve politikaların belirlenmesinde o şehrin bileşenleri görev üstlenmelidir zira bu planlar sık aralıklarla yapılan planlar değildir.

Kaynak kullanımında sürdürebilirlik esas alınarak nüfusun ihtiyaçlarına endeksli kullanımlar ön planda tutulmalıdır.Ayrıca arazilerin kullanılması ve bu konuda verilecek kararların ekolojik, jeojik, hidrolojik ve iklimsel koşullar göz önünde bulundurularak belirlenmesi demografik yapının geleceği açısından önem arzetmektedir.

Netice olarak çevre düzeni planının hazırlanması çok ciddi bir iş olup, bu tarz bir planın saha çalışması, literatür araştırması ve ofis çalışması bir il için ortalama beş yıla ihtiyaç vardır.Bir düşünelim ünlü şehir plancısı LAMPERT eski merkez ilçenin yani bugünkü Ortahisar ilçesinin imar planını sekiz kişilik teknik ekipiyle tam iki yılda tamamlayabilmiştir.

Buradan çağrışımla 1/100000 ölçekli çevre düzeni planının 4664 kilometre kare olan ilimizin sağlıklı bir imar planına altlık teşkil etmesi için gereken zaman diliminin 5 yıldan aşağı olmaması gerekmektedir.Bu bağlamda hazırlanacak plan üzerindeki tartışmalar ve yeni revize çalışmalarıda en az bir yılda tamamlanırki 1/25000 ölçekli  planlama haritaları,1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/2000 , 1/000 ölçekli uygulama imar planları hazırlansın.

İmar planı süreçleride dikkate alındığında daha fazla zamana ihtiyaç olacağı kaçınılmaz bir gerçekliktir.Her iki planın en önemli sosyal tarafının ise toplumsal olmasıdır.Yani burada ne vatandaş ve nede Devlet'in mağdur edilmemesi çok önemlidir.Zira burada önemli olan planlama, paylaşım ve şehrin geleceğinin yapılanmasına ön açmaktır.

Sonuç olarak; çevre düzeni planı ve imar planı geleceğimizi aydınlatan , planlayan ve aynı zamanda çocuklarımıza bırakılan BİR MİRAS VE ÖĞRETİ OLACAKTIR.Zira nefes alınacak yerleşim alanları ve diğer donatılar , yatırımlar, gelişmeler, yeni açılımlar gibi  eylemler toplumun ufkunuda açmış olacaktır.Onun için ne bir metrekare toprağımız israf edilmeli nede şehrimiz modern bir imar planından uzak bir şehir yaşantısına mahkum edilmemelidir

TOPRAK VATAN IN DERİSİ OLUP İSRAF LÜKSÜ YOKTUR VE BU ŞEHİR İNSANLARININ AYDINLIK YÜZÜ OLMALIDIR.