Hasan Kandaz yazdı... Bir zamanlar Trabzon...
Osmanlı tarihinde çok önemli izler bırakan Yahya efendi ve Kanuni Sultan Süleyman'ın tarihin akışı içerisinde kader çizgilerinin, Trabzon'da pazarkapı mahallesinde kesişmeleri ne kadar ilginç değilmi.
600 sene evvela dünyaya Kanuni diye nam salmış Avrupa'nın Muhteşem Süleyman diye adlandırdığı bu büyük imparatorun Trabzonlu hemşerimiz olmasından dolayı ne kadar gurur duysak azdır.
Kanuni Sultan Süleyman Trabzon'da pazarkapı mahallesinde doğmuştur.
Babası Yavuz sultan selim vefat edince, Osmanlıya padişah olmak için İstanbul'a çağırılan, Kanuni Sultan Süleyman, Yahya efendiyi'de yanında İstanbul'a getirmiş vefat edene kadarda yanından hiç ayırmamıştır.
Beşiktaşlı Şeyh Yahya Efendi namıyla tanınan Yahya Efendi Kanuni Sultan Süleyman ile aynı tarih ve aynı ayın içerisinde 1494 yılında Trabzon'da pazarkapı mahallesinde doğmuştur.
Yahya Efendi'nin Babası Şamlı Ömer Arabi, bazı kaynaklarda Amasyalı Ömer Efendi olup o tarihlerde Trabzon kadısı idi.
Trabzon'da 1494 yılında doğan Yahya efendi
1571 yılında İstanbul'da vefat etmiş, Beşiktaş taki türbesine defnedilmiştir.
Trabzon'da vali olarak bulunan Şehzade Selim'in de ilk oğlu olan Kanuni Sultan Süleyman 1494 yılında Trabzon'da pazarkapı mahallesinde dünyaya gelmişti.
Şehzade Selim'in eşi Ayşe Hafsa Sultan'ın sütü kesildiği için bebeği Süleyman'ı Yahya Efendi'nin annesi Afife Hatun emzirmiştir.
Bundan dolayı Yahya Efendi, Kanuni Sultan Süleyman'ın öz ve öz süt kardeşidir.
Onaltı yaşına kadar Trabzon'da yaşayan bu toprakların çocukları olarak dünyaya gelen, havasını soluyan, ekmeğini yiyen, taşında toprağında izi olan bu iki önemli şahsiyetin, imparatorluğun başkenti İstanbula gittikten sonra bile birbirlerinden kopmamışlar yaşamları sürecede Trabzon'u unutmamışlardır.
Yakın bir tarihte İstanbul'da oynanacak önemli bir Beşiktaş Trabzonspor maçı öncesi Beşiktaşlı yöneticiler ve futbolcular Beşiktaş ta türbesi olan kanuninin süt kardeşi olan şeyh Yahya Efendi'nin türbesine uğurlu gelsinde maçı alalım diye gitmişler, hep birlikte şeyh yayha efendiye dua ederken oradan geçen bir Trabzonspor'lu taraftar ne yapıyorsunuz şeyh Yahya efendi Trabzonun çocuğudur sizin ettiğiniz duaları kabul etmez deyince, şeyh Yahya Efendi'nin Trabzonlu olduğunu bilmeyen Beşiktaşlı yöneticiler ve futbolcular ne yapacaklarını şaşırmışlardır.
Yaşanmış bir hikayedir.
Tarihimizde çok önemli bir yere sahip bu iki şahsiyetin devletimize büyük hizmetleri olmuştur.
Muhteşem kanuni Sultan Süleyman zigatvarda vefat edene kadar üzerindeki Trabzon'a özgü fanilasını hiç çıkarmamıştır.
Girdiği onlarca savaşta kullandığı kılıcın kabzasınada Trabzon'u hatırlatan hamsi figürü işletmiştir.
Bu kılıç üzerindeki hamsi figürüyle günümüzde Topkapı sarayı müzesinde sergilenmektedir.
Trabzon'u fetheden Kanuni Sultan Süleyman'ın dedesi, Ulu hünkâr Fatih Sultan Mehmetin, zamanın en ünlü italyan ressamı Bellini'ye yaptırdığı yağlı boya portesine bakınca kendime ne kadar benzediğini farkettim. Kendi fotoğrafımı sultan Fatih'in fotoğrafı ile birleştirince inanılmaz benzerliğimiz dikkatimi çekmişti.
İnsan insana benzer, insanlar çift yaratılır derler ya
O misal.
Tarihimize adını altın harflerle yazdırmış, Trabzon'u 1461 yılında fetheden Fatih Sultan Mehmet'e azda olsa benzemek bizim için gurur vesilesidir.
Tarih boyunca Osmanlı'nın başında bir çok savaşlara katılan Kanuni Sultan Süleyman, rivayete göre Macaristan zigetvar seferinde ele geçen esirleri asimile etmek için memleketi olan Trabzon'a göndermiş,
Eski ismi Üstürküye yeni adı darıca olan bölgeye yerleştirmiştir.
İlginçtir Trabzon'a özgü altın hasır bileziklerinin en iyileri bu bölgedeki kadınlar tarafından dokunmaktadır.
Gidin bakın Darıca'ya enterasandır kadınların çoğu sarışın ve mavi gözlüdür.
Asırlar boyunca dünyadaki bütün imparatorların gözdesi olan Trabzon, bir türlü maküs talihini yenememiş eski tarihi şehrin bir çok özelliklerini günümüze kadar koruyamamıştır.
Elimizde kalanıda korumak için yetkililere özellikle rica etmekten başka bir şey gelmiyor elimizden.
Deniz gibi mavi,
Orman gibi yeşil,
Özgürlüğümüzün resmi,
Aldığımız nefesin,
Kurduğumuz oyunun,
Sevdiklerimizin hayalidir
Trabzon.
Kalın sağlıcakla...
