Heryıl olduğu gibi bu yılda bölgemizde çay sorunları bir türlü istenilen düzeyde çözülemediği için girdi fiyatlarından soframıza kadar çay üreticilerinin sıkıntıları devam etmektedir.Dünyada çay üreten ülkeler üretici sorunlarını koruyucu bir anlayışla çözerek kendi çaylarını dünyaya pazarlarken ülkemiz dünyada çaylık alanlar bakımından 6.sırada,üretim yönünden 5.sırada ve tüketim yönünden ise 4.sırada yer almaktadır.Hasat dönemi içine giren çay sektörü öncelikle üreticilerin sorunlarını mutlaka çözmeli ve bu konuda dünya ülkeleri ile yarışabilmesi için bunu bir zorunluluk projesi olarak ele almalıdır. Aksi halde yıllarca biriken temel sıkıntılar dahada artarak devam edecektir.
BU BAĞLAMDA SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
1-Yaş çayın kalitesizliği:Ekonomik ömürlerini tamamlayan çay bahçeleri yenilenmeli ve çay çeşitleri seleksiyon yöntemiyle belirlenerek sürgün kalitesi iyi,verimi yüksek,erken ve geç hasat olgunluğuna gelen çay çeşitlerinden ÇELİKLE bahçeler yenilenmelidir.2-Yaş çay işleme
kapasitesi ve çayda uygulanan KOTA sorunu:Hasat mevsiminde fabrikalar toplanan çayları zamanında işleyemediği için çay dokusu sertleşdiğinden kuru çayın kalitesi düşmektedir.Kota konusunda düzenleme yapılararak üreticinin ekonomok kaybı önlenmeli gerekirse ÇAYKUR yaş çay satın alıp özel sektör fabrikalarına vermelidir.
3-Çay bahçelerinin yarıcılara bırakılması:Çay fiyatı maliyet analizine göre yapılıp üreticiye hakettiği para verilir ve budama,bahçelerin sökülme işlemleri desteklenirse sorunlar ortadan kaldırılır ve üreticer bahçerini yarıcıya vermez.
4-Çay kanunu:Sorunların çözümü için üretimden ihraçata kadar özel sektörüde içine alacak şekilde(paydaşlarda dahil olmak koşuluyla) bir çay kanunu hazırlanmalıdır.
5-Çay Borsası:Rizede bir çay BORSA'sı kurularak düzenli bir piyasa yapısı oluşturulup kayıt dışı alım satımlar önlenmeli dökme çay alım satımı borsanın denetiminde olmalı ve bunu için mutlaka teşvik uygulanarak kaçak çay girişine engel olunmalı
6-Çayda Gübreleme:Uzun yıllardır kontrolsüz gübre uygulamaları sonucu toprağın,fiziksel,kimyasal ve biyolojik yapısı bozularak çevre kirliliği ve insan sağlığını etkileyecen seviyeye ulaşmıştır.Gübreleme için kesintisiz belli aralıklarla toprak tahlili yapılmalı ve bu durum zorunlu hale getirilmeli aynı zamanda organik üretime yönlendirme geliştirilmelidir.
7-Özel Sektör:Çay kalitesine bakılmaksızın ürünün ucuz fiyata alınarak üretici mağdur edilmektedir.Bunun için özel çay fabrikalarınınüretim teknolojisine uygun hale getirilip atölye tarzı işletmelere müsaade etmemek ve belirlenen çay fiyatının altında çay alınmasını önlemek.
8-Çaykur'un İdari Yapısı:İdari yapı günümüz koşullarına uygun hale getirilmelidir zira atamalar görevde yükselmeler siyasi tercihe göre yapılmakta bu durumda çayın sorunlarına olan yaklaşımı olumsuz etkilemetktedir.Kanun değişikliğiyle siyasi kadrolaşmadan izole edilmeli kadrolaşmada liyakat ön plana çıkarılarak çaykur ÖZELLEŞTİRİLMEMELİ ve özerk bir yapıyla yönetim kurulunca yönetilmeli bu yönetimde üreticiler birliği,işçi ve memur sendikaları temsilcileri bulunmalı
9-İşçilerin çalışmaları:Çaykurda işçiler ortalama dört ay çalışmakta olup,bu işçiler bahçe yenilenmelerinde yılboyu çalıştırılmalı veya çalışmadıkları süre içinde sigorta primleri yatırılmalıdır.
10-Miras yoluyla bahçeleri bölünmesi:Bahçeler bölününce ekonomik olmayan parseller oluşmakta bu hususta çayda tarım tekniklerinin uygulanmasını zorlaştırmaktadır.Onun için yasal düzenlemeler yapılararak toprak toplulaştırılmasına gidilip üretime geçilmelidir
11-Arge çalışmaları:Mevcut ARGE çalışmaları yetersiz olup muhakkak yeni yeni arge birimleri oluşturularak toprak tahlili,kaliteli ve mamul çay çeşitlerinin belirlenmesinden ihracat projeksiyonlarına kadar her konuda çalışma yapılmalı.
12-Yaş çay alım standartı:Yıllardır yaş çay alımında çaykur ve özel sektör farklı kalitede ürün satın alınması bu durum üretici hasadını olumsuz etkilemektedir.Ayrıca çay alım personelinin eğitim seviyesi ve sayıca yetersiz olması yanında alım yerlerindeki temizlik depolamanın fiziki koşullarının yetersizliğinin giderilmesi
13-Yasak Çay Girişi:Ülkeye kaçak çay girişi mutlaka önlenmeli zira bu durum hem üreticiyi ve hemde tüketilen kuru çayın kalitesini olumsuz etkilemektedir
14-Kuru çay maliyetinin yüksekliği ve ihraçatın yetersizliği:Çay bahçelerinin yenilenerek hasat süresi ortalama 6 aya yükseltilmeli ve ihracat için kaliteli çay üretimine yönelerek organik ve yeşil çay üretimi artırılarak yabancı ülkelerin tüketim taleplerine uygun hale getirilmelidir.
Bu bağlamda devlet desteği artırılarak üretim teşvik edilmeli kaliteyi yakalayarak iç ve dış pazarda ön alırlık oluşturulmalıdır.
15-Yâş çay hasatında işçilik sorunu:Zaman zaman işçi bulunamaması hasatta sorunlar yaratmakta genelde yabancı uyruklu kişiler çalıştırılarak yurt dışına önemli miktarda para çıkışı olmaktadır.Bu bağlamda yasal bir düzenlemeyle İŞKUR bünyesinden işçi temin edilmesine gidilmelidir.
BU YIL BİR KİLO YAŞ ÇAY KAÇ TL. OLMALI
Dünyada tarımda teknolojiyi kullanarak ileri giden ve dünya ülkerine ürün satan ülkeler tüm fiyatları maliyet analizine göre belirlemekte bu durumdada çiftçileri mağdur olmamaktadır.Onun için çiftçimizi korumak ve üretimin devamlılığını sağlamak bir zorunluluktur.BU ANLAMDA
BU YIL İÇİN BİR KİLO YAŞ ÇAYIN FİYATI 21 TL (YİRMİ BİR TÜRK LİRASI) OLMALIDIR.
