61SAAT HABER SERVİSİ

Trabzon’da 13 Ocak tarihinde meydana gelen uçak kazasında büyük şok yaşayan 162 yolcudan birçoğu yaşadığı mağduriyet için mahkemeye gitmeye hazırlanırken hukukçular, Pegasus yolcularının ne tür hakları olduğunu, nasıl dava açacaklarını, ne kadar tazminat alabilecekleri konularında bilgilendirmeleri 61saat.com’a yaptı. 

Geçtiğimiz günlerde Ankara Trabzon seferini yapan bir uçak firmasının Trabzon Havalimanına iniş sırasında pisten çıkması hem Türkiye hem de yerel gündemde önemli bir yer bulmuştu. Kaza ucuz atlatılmış birkaç yaralı dışında herhangi bir can kaybı olmadan bölgemiz büyük bir felaketten kurtulmuştu. Yolcuların bu kaza sonucunda ne gibi hakları olduğu, ilerleyen dönemlerde ne ile karşılaşacakları konusunda gelen sorular üzerine Trabzon Barosu avukatlarından Av. Doğukan Bora Savaş ile bir röportaj gerçekleştirdik.

- Kaza sonunda şu andaki hukuki aşamalar ne durumda?

Uçak kazaları her zaman kamuoyunun ilgisini çeker. Bu ilgi tabii ki de yaşanan büyük riskten kaynaklanmaktadır. Ama unutulmamalıdır ki, havayolu piyasası çok sıkı teknik ve idari kontrollere sahip bir piyasadır. Bu nedenle de böyle bir kontrollü piyasada kazanın nasıl gerçekleştiği kamuoyunun ilgisini üzerine çekmektedir. Şehrimizin atlattığı bu kazada da şu anda teknik incelemelerin sıkı bir şekilde devam ettiğini biliyoruz. Cumhuriyet Başsavcılığımız soruşturmasını titizlikle sürdürüyor. Şu aşamada hem soruşturmanın gizliliği hem havayolu şirketinin ve Türk havayolu piyasasının ekonomik değeri ile saygınlığının zede almaması için varılan sonuçların teyit edilmeden paylaşılmasının doğru olduğunu düşünmüyorum. Teknik bir konu hakkında dosya henüz tamamlanmadan kamuoyunu da yanıltıcı ve yönlendirici açıklamalardan uzak durulması gerek.

- Peki uçakta bulunan yolcuların bu konuda bilgi alması gerekmez mi?
 
Elbette. Uçak yolcuları doğal olarak yürütülen bu soruşturma da mağdur sıfatına sahipler. Eğer dosya hakkında bilgi almak isterlerse yahut soruşturmanın bir tarafı olarak aktif şekilde soruşturmayı takip etmek isterlerse, Cumhuriyet Başsavcılığımıza başvurarak müşteki olarak soruşturma hakkında net bilgiler alabilirler.
 
- Gündemde olan en önemli sorun, bu soruşturma sonucunda ne olacak?

Açıkçası soruşturma dosyası belirli bir seviyeye gelmeden bunu söylemek zor. Unutmadan belirtmek gerekir ki, sadece Cumhuriyet Başsavcılığımız değil aynı zamanda havayolu şirketi ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğümüz ile uçağın üretici firması da kendi soruşturmalarını ilerletiyor.

- Soruşturma sonucunda bir ceza çıkması mümkün mü?

Bu elbette mümkün. Kazanın oluş nedeni aydınlandıktan sonra kusuru ve hatası bulunan kişiler hakkında kamu davasının açılması muhtemel. Tabi burada önemle belirtmek gerekir soruşturma sorumlu kişiler hakkında yürütülecek olup şirket hakkında bir ceza yargılamasının yapılmasını ihtimal dahilinde görmüyorum.

- Yolcular bu durumda soruşturma sonucunu beklemek zorunda mı? Herhangi bir hakları yok mu?

İlk başta şunu ayırmak gerek. Ceza soruşturması ayrı bir kulvar, yolcuların uğradığı zararın giderilmesi ayrı bir kulvar. Zarar kısmı hukuk mahkemelerinde bizzat yolcuların talep etmesi halinde açılacak davalar neticesinde karara bağlanacak.

- Ne gibi bir zarardan bahsediyorsunuz?

Bu kaza özelinde konuşmak gerekiyorsa iki türlü zarar mevcut. Maddi ve manevi zarar. Maddi zarardan kastımız kanıtlanabilir şekilde kişilerin mal ve bedenlerinde oluşan zararın parasal karşılığıdır. Örneğin ayağınız incindi ve 10 gün işe gidemediniz bu durumda 10 günlük maaşınız size iade edilmeli. Yahut yaşadığınız travma nedeniyle 1 aylık psikolojik bozukluk raporu aldınız çalışamadınız.

- Araya girerek, peki ev hanımları çalışmıyorlar ama onlar da bir talepte bulunabilir mi?

Ev hanımlarının çalışmadığı hususu bir yanılgıdır. Ev hanımları da çalışır. Ev işlerinin yapılması aile bütçesine bir katkıdır. Örneğin ev hanımı çalışamazsa evin yemeği, ütüsü, çocukların bakımı vb gibi şeyler için hizmetli tutulmak zorunda kalacaktır. Bunların ücretleri hep maddi zarar kapsamında değerlendirilebilir.
 
- Özellikle bagajlar konusunda bazı huzursuzluklar yaşandığı iddia ediliyor?

İlginç bir bilgi, kazadan 10 gün önce Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü acil tahliye sırasında kabin içi bagajların ne şekilde muhafaza edileceğine dair bir genelge yayınladı. Ama sizin sorduğunuz soru daha çok kabin altı diye bahsettiğimiz bagajlar hakkında. Bagajlar konusunda ne yazık ki yerel düzenlemeler yok. Uluslararası sözleşmeler kapsamında bir inceleme yapılıyor. Bagaj içinde bulunanları uçuş öncesi bildirilmediğinden yolcuların kilogram başına 20 USD tazminat hakkı oluyor. 20 kglık bir bagajda ise bu sınır 400 USD. Burada önemli bir husus bagajınız yanınızda olmadığı için almış olduğunuz elbise, diş fırçası, ayakkabı vb gibi şeyler için de başvuruda bulunabilirsiniz. Unutmadan söylemede yarar var bagajın geç tesliminden doğan zararlar için bağın size tesliminden itibaren 21 gün içerisinde havayolu şirketine başvurma zorunluluğunuz var.

- Peki kabinde olan bagajlar?
Kabin bagajları yolcuların kendi denetim ve sorumluluğunda. Fakat burada bir tahliye söz konusu olduğundan havayolu şirketinin sorumluluğu doğuyor ve kabinde bulunan bagajlar için de tazminat hakkı gündeme geliyor.

- Bir de manevi tazminattan bahsetmiştiniz?
Manevi tazminat hukukumuzda kişinin çektiği acının, duyduğu endişe ve korkunun bir karşılığı olarak bir nebze olsun bu elem durumun hafifletilmesi için öngörülmüştür. Örneğin uçak yolcusunun bir anda uçak korkusunun oluşması bunun için tedavi görmesi, kaza anında yaşanan korku vb gibi durumlar için söz konusu olabilir. Bu tazminat tutarı kişiden kişiye değişebilir. Belirli bir rakam vermek zor. Hakimin oldukça takdirine bağlı. 1000 TL’de olabilir, 100.000 TL’de.

- Son olarak yolcuların belirli bir başvuru süresi var mı?
Hukukumuzda her talep belirli süreler içerisinde yapılmalı. Her ne kadar uzaması mümkünse de bence bu başvuruların kaza tarihinden itibaren 1 sene içerisinde yargı yoluya talep edilmesi gerektiğini düşünüyorum.